Jamila Channouf uit Gent over verbindende cultuurpraktijken

Jamila Channouf uit Gent werkt aan praktijken van onderuit en ziet veel kansen voor een beter cultuurbeleid in verbindende initiatieven. Ze vindt het niet voldoende dat er verschillende events bestaan die vertrekken vanuit één bepaalde cultuur of gemeenschap. Vanuit die optiek bouwde ze in de voorbije jaren een expertise op rond diversiteit en participatie in cultuur, met resultaten zoals de Soirée Harira’s in de Handelsbeurs Concertzaal.

Tijdens een sessie van het verdiepingstraject 'Cultuur en Nabijheid' van Demos vertelt ze hoe ze tot die resultaten kwam. Haar professionele betrokkenheid bij cultuurevenementen begint in 2002 in Gent. 'Ik zag een kans om te werken aan emancipatorische processen zonder dat ik moest behoren tot of vertrekken vanuit een bepaalde gemeenschap. In die tijd waren de meeste initiatieven nogal categoriaal georganiseerd, zoals bijvoorbeeld met een “Afrikaans event”, of “Turkse avond”, terwijl mijn vriendenkring superdivers was en verbinding miste.'

Channouf zag dat veel zelforganisaties net die verbinding opzochten rond cultuur en opvoeding. 'Bij De Vieze Gasten lanceerde ik formats die hierin slaagden, maar na een aantal jaar was het nog steeds moeilijk om de gehele organisatie voor iedereen te laten denken en dus ook voor haar buurtbewoners.' Oplossingen voor het gebrek aan verbindingen vond ze in en vanuit het platform De Gentse Lente dat ze mee oprichtte. 'Dat startte met een culturele verbindende dag in het stadcentrum van Gent met Gentenaars van alle leeftijden en kleuren. De eerste editie trok al duizenden mensen aan.'

Communicatie

Het idee van Channouf en de andere betrokkenen was om met De Gentse Lente vanuit verschillende gemeenschappen verschillende evenementen te organiseren op meerdere podia. 'Zo komen Nepalese en Soedanese organisaties eerder bij ons terecht en niet bij de gevestigde culturele sector omdat die organisaties weten dat wij met hen niet het thema “diversiteit” vooropstellen. Ook onze communicatie maakt dat duidelijk.'

Een van de duidelijke lessen die ze haalt uit de succesformule van De Gentse Lente bestaat uit basisprincipes voor elk cultureel project dat participatief wil werken. ‘Voor participatie gaat het niet op om enkel de witte sector aan te duiden als uitvoerder zodat die een potje middelen kan krijgen. Het moet gaan over andere eigentijdse praktijken. De Gentse Lente kwam er om de organisatie van evenementen op de dag tegen racisme niet meer alleen aan de stad over te laten zodat de mensen om wie die dag ging ook betrokken waren. Bij de sturing vanuit de stad waren die mensen nooit echt betrokken.'

Na het succes van de eerste Gentse Lente probeerde Channouf altijd zo onafhankelijk mogelijk te blijven. 'Voor een grote diversiteit in het publiek en bij de artiesten vinden we het belangrijk om zo onafhankelijk mogelijk te blijven, ook van politieke partijen die probeerden om ons initiatief te coöpteren. Dat betekent niet dat wij niet onderworpen zijn aan de regels van de stad als we iets organiseren.'

Berbers Nieuwjaar

Een andere les die Channouf deelt is om veel met mensen te praten die niet enkel geven om subsidies. 'Met wie je vooral wel moet werken zijn individuen en organisaties die ruimte willen maken voor nieuwe of beginnende artiesten. Die artiesten moet je ook kunnen loslaten om dan te zien hoe ze verder hun parcours vormgeven. Met verschillende jongeren uit 2014 of latere jaren hou ik nog contact om te zien wat ze doen. Het is dan fijn om te zien dat zij nu radio-interviews geven en zelfs een concert hebben in de AB in Brussel.'

Die ruimte voor nieuwe artiesten begint bij het opstellen van een line-up van een evenement. Daar probeert Channouf enkele grotere bands vooraf te programmeren en de resterende plaatsen vrij te houden voor lokale artiesten. 'Je moet ook bereid zijn om tijd te steken in contacten die misschien tot niets leiden, maar die een verkenning waard zijn. Ik sprak deze week bijvoorbeeld met een Syriër en een Afghaan en ik weet nog niet of ik uit die gesprekken een resultaat ga krijgen.'

Vandaag kijkt Channouf fier naar resultaten zoals die van De Gentse Lente. ‘We bereikten online 120.000 mensen op Facebook en hadden 8000 aanwezigen tijdens de laatste editie. Dit gebeurde allemaal op een weekavond zonder media-aandacht.’ Dat haar visie op verbindende cultuurinitiatieven werkt, ziet ze soms op onverwachte manieren, zoals bij het evenement voor het Berbers Nieuwjaar dat verschillende mensen aantrok. Channouf: 'In 2015 organiseerden we dat voor het eerst vanuit Bij De Vieze Gasten. De eerste drie personen die daar op afkwamen waren geen Berbers maar drie Filipijnse vrouwen. Dat kan alleen als je werking zich duidelijk niet enkel op één groep richt.'

Tekst door Hasna Ankal

Beeld: © Gente Lente 2016