over kunst in transitie

Met het project ‘Kunst in transitie’ onderzoeken Dēmos en CAL-XL de impact van participatieve kunstprojecten op de maatschappelijke ontwikkeling van de Scheldemondregio (Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland) en vice versa. De projectpartners worden hierin ondersteund door de drie provincies en het Scheldemondfonds. 

In juni en september 2014 organiseren de projectpartners drie expedities naar inspirerende kunstpraktijken in elke provincie. Deze expedities zijn bedoeld voor koplopers in de Scheldemondregio uit verschillende sectoren die geïnteresseerd zijn in de rol van kunst in maatschappelijke transitie en die dat in een ‘community of practice’ verder willen onderzoeken en vormgeven. 

• Op vrijdag 13 juni 2014 trokken we naar Gent voor een ontmoeting met twee stadsresidenten van Vooruit (Simon Allemeersch & Elly Van Eeghem). 
• Op woensdag 18 juni 2014 gingen we in gesprek met Wit.h vzw uit Kortrijk en kleinVerhaal in Oostende. 
• Op dinsdag 23 september 2014 trokken we naar Zeeuws Vlaanderen en thematiseren we in de voormiddag ‘kunst en zorg’, en in de namiddag ‘krimp’ (ontvolking en leegstand). 
• Op donderdag 11 en vrijdag 12 december 2014 zetten we focusgroepen op rond de relatie tussen participatieve kunstpraktijken en de thema's 'zorg' en 'leefbaarheid.
• Op donderdag 26 februari 2015 organiseerden we een inspiratiedag over het gehele traject in kunstencentrum Vooruit in Gent. De resultaten hiervan zijn een manifest en praktijkbrochure over participatieve kunstpraktijken. Download het manifest hier. Download de praktijkbrochure hier.

Dit grensoverschrijdend project werd mogelijk gemaakt door de Scheldemondraad, het permanent overlegplatform van de provincies Oost- en West-Vlaanderen (B) en Zeeland (NL) en de gemeenten in de Euregio Scheldemond. De Scheldemondraad wenst met dit project en andere projecten de grensoverschrijdende samenwerking te intensiveren en bruggen te bouwen tussen Vlamingen en Zeeuwen.

WAAROVER GAAT 'KUNST IN TRANSITIE'?

Zowel in Vlaanderen als in Nederland krijgen de kunsten steeds meer betekenis als katalysator in maatschappelijke transformatieprocessen. Dat gaat samen met een transformatie in opvattingen over de kunsten zelf. De ontwikkelingen gaan zo snel en de mogelijkheden zijn zo divers dat zowel praktijkmensen als beleidsmakers er direct belang bij hebben om deze goed in kaart te brengen en daar optimaal mee aan de slag te gaan. Hoe kan kunst bijdragen aan maatschappelijke ontwikkeling en wat betekent dat voor de kunsten zelf? De initiatiefnemers zijn er van overtuigd dat het samenbrengen van praktijken en kennis uit Nederland en Vlaanderen tot vruchtbare nieuwe inzichten kan leiden. 

DOELSTELLINGEN

Het project ‘Kunst in transitie’ beoogt drie doelstellingen:

• blootleggen van het potentieel van participatieve kunstpraktijken voor de ontwikkeling van de Scheldemondregio;
• gezamenlijke praktijkreflectie en netwerkvorming stimuleren tussen actoren in bestaande participatieve kunstpraktijken in de Scheldemondregio om kennis en ervaring te delen over actuele ontwikkelingen in dit werk;
• initiëren en inspireren van nieuwe participatieve kunstpraktijken in de Scheldemondregio. 

WAT VERSTAAN WE ONDER PARTICIPATIEVE KUNSTPROJECTEN?

Sociaal-artistiek werk, community arts, participatieve kunst en social design zijn de meest gangbare verzameltermen voor zeer uiteenlopende artistieke praktijken waarbij verbeelding, participatie en eigenaarschap van burgers, inclusief de meest kwetsbare, centraal staan. Het gaat in alle gevallen om sectoroverschrijdende praktijken waarbij meerdere partners betrokken zijn en op meerdere vlakken tegelijk wordt gewerkt aan nieuwe relaties en nieuwe beelden die een impuls kunnen geven aan o.a. armoedebestrijding, competentieverhoging en talentontwikkeling, gemeenschapsvorming, publieke beeldvorming, fysieke leefbaarheid, etc. Tegelijk  leidt het tot nieuwe vormen van cultureel ondernemerschap, kunst- en cultuurcreatie en -beleving  die van betekenis zijn voor een veel grotere groep mensen dan de gangbare kunst- en cultuurliefhebbers. 

HOE WERKT EEN COMMUNITY OF PRACTICE?

Om bovenstaande doelstellingen te realiseren zal het project ‘Kunst in transitie’ de methode ‘community of practice’ (COP) hanteren, geïnspireerd op de COP Cultuurimpuls in Nederland. Deelnemers zullen tussen voorjaar 2014 en voorjaar 2015 elkaars praktijken bezoeken en hierover reflecteren. Het traject eindigt met een interregionale netwerk- en inspiratiedag op donderdag 26 februari 2015 waarop de bevindingen van het project ‘Kunst in transitie’ in woord en beeld gepresenteerd worden aan culturele en sociale partners uit de hele regio. De ‘community of practice’ wordt ondersteund door een aantal externe betrokkenen (onderzoekers, beleidsmakers, adviseurs) die het leer- en netwerktraject en de inspiratiedag inhoudelijk voeden en vorm geven. 

MEER INFO OF INTERESSE?

Wil je meer info over het project ‘Kunst in transitie’? Neem contact op met an.vandenbergh [at] demos.ve (An Van den Bergh) van Dēmos vzw in België of sikko [at] cal-xl.nl (Sikko Cleveringa) van CAL-XL in Nederland.

• Over Dēmos: Dēmos is het Vlaams kenniscentrum voor vrijetijdsparticipatie van kansengroepen en neemt een steunpuntfunctie op voor sociaal-artistiek werk in Vlaanderen. www.demos.be
• Over CAL-XL: Community Arts Lab XL (CAL-XL) is een landelijk laboratorium voor kunst en samenleving. Het is een samenwerkingsverband van landelijke organisaties en een groot aantal koplopers in het veld met als gezamenlijk doel: werken aan een optimaal productieklimaat voor community arts. www.cal-xl.nl