HET DNA VAN PARTICIPATIE - Spannende gesprekken rond participatie in de kunsten

Foto: Unsplash - (c) Alina Grubnyak

Op woensdag 7 oktober 2020 organiseren Unie der Zorgelozen en Demos een bijeenkomst voor iedereen die actief of geïnteresseerd is in de participatieve kunstpraktijk. In hoeverre hebben participatieve kunstpraktijken door de jaren heen via kruisbestuiving hun DNA kunnen doorgeven aan het brede kunstenveld? Dat willen we bij dit event te weten komen. Daarom organiseren we enkele spannende gesprekken tussen duo’s die elkaar open en eerlijk bevragen over participatie in de kunsten vandaag.

Context

Sinds 2016 is participatie één van de vijf functies waarop kunstenorganisaties kunnen inzetten en voor gesubsidieerd kunnen worden vanuit het Kunstendecreet. Zowel beleid als praktijk zijn het niet altijd eens over wat precies bedoeld wordt met deze participatieve kunstpraktijken. Het Grote Participatiedebat op het Theaterfestival in 2016 bracht verschillende meningen en perspectieven samen. Wel was duidelijk dat het thema veel mensen in het kunstenveld bezighield en dat veel organisaties er in hun beleidsnota op inzetten, daar waar sociaal-aristieke en cultuureducatieve praktijken in de jaren negentig vooral buiten de reguliere kunstenorganiaties werden ontwikkeld. Aan de vooravond van een nieuwe structurele subsidieronde mag dit debat weer op scherp gesteld worden.

In 2018-2019 lanceerde Demos de artikelenreeks DNA van participatie om een beter zicht te krijgen op hoe het inzetten op participatie de structuur en cultuur van een kunstenorganisatie beïnvloedt. Daarbij kwamen zowel organisaties aan het woord waarvan de artistieke werking 100% participatie ademt als zij die er eerder recent op inzetten of dit combineren met andere functies. We zetten dit gesprek graag verder en zoomen uit naar het brede kunstenveld, in lijn met de publicatie Hors d’Oeuvre dat de staat opmaakt van 25 jaar Unie der Zorgelozen. Waar Geert Six ooit Theater Antigone verliet om ruimte te maken voor de eigen sociaal-artistieke praktijk is Unie der Zorgelozen vandaag als structureel gesubsidieerde kunstenorganisatie deel van het centrum van het kunstenveld.

Programma

We organiseren drie spannende dubbelgesprekken van telkens 30 à 40 minuten, gemodereerd door An De bisschop (School of Arts KASK-Koninklijk Conservatorium). Het publiek kan de gesprekken coronaproof volgen vanuit een informele salonopstelling. De gesprekken worden opgenomen door Chemisch Circus en zijn nadien ook digitaal beschikbaar.

19u – Verwelkoming

19u10 - Seppe Baeyens (choreograaf) en Barbara Van Lindt (Kaaitheater) 
Onder de vleugels van Ultima Vez in Molenbeek bouwde choreograaf Seppe Baeyens de afgelopen jaren een inclusief dansatelier en straffe participatieve producties uit, dankzij een sterk netwerk van sociale partners. Het duo Barbara Van Lindt en Agnes Quakels wil een nieuwe koers varen met het Kaaitheater onder de noemer ‘How to Be Many’ en inhoudelijk en zakelijk sterk gaan inzetten op participatie. Vanuit welke visie doen zij dit en hoe willen ze dit concreet maken de komende jaren? Het lijkt de ideale win-winsituatie, maar blijkt geen evidentie: een (kleine) participatieve speler of individuele kunstenaar wordt productioneel en zakelijk versterkt door een groot kunstenhuis of gezelschap dat op die manier werkt aan toegankelijkheid en inclusie. Wat is de drive van beide partijen voor dergelijke samenwerking en welke randvoorwaarden zijn nodig om de samenwerking oprecht en succesvol te maken?

20u - An Vandermeulen (Globe Aroma), Samira Saleh (spoken word/performance kunstenaar) en Aziz Boukhzar (acteur)
Vanuit een streven naar meer diversiteit in het kunstenveld bieden kunstenorganisaties ruimte aan nieuwe stemmen en makers. Dit kan met ondersteuning binnen het Kunstendecreet vanuit de functie ontwikkeling door het voorzien van ruimte en coaching, maar even goed vanuit participatie wanneer meer proceswerk aan de orde is. Een aantal participatieve werkingen zoals Platform-K, Wit.h, kunstZ of Globe Aroma zetten hier al lang op in maar zagen het veld doorheen de jaren ook ontwikkelen. Wat hebben zij te bieden voor het individuele groeipad van kunstenaars die ondervertegenwoordigd en ondergewaardeerd zijn? Hoe positioneren deze praktijken zich op de breuklijn tussen de functies participatie en ontwikkeling en tussen een inclusieve of doelgroepspecifieke benadering? Wat motiveert of weerhoudt hen om voor de ene of andere benadering te kiezen? En hoe verhouden zij zich tot de rest van het kunstenveld en tot andere broedplaatsen die ontstaan, vaak los van het gesubsidieerde circuit? 
 

20u50 - Katrin Lohmann (theatermaker) en Bart De Vos (raadgever kunsten kabinet Cultuur Jambon)
In hoeverre hebben individuele kunstenaars en beginnende of kleinschalige collectieven vandaag nog kans om hun participatieve kunstpraktijk autonoom te ontwikkelen, zoals dit vijftien jaar geleden kon? Hoe moeten participatieve kunstpraktijken zich verhouden tot het huidige kunstenbeleid? Wat zijn hun overlevingsstrategieën in een beleidscontext die internationale uitstraling, ondernemerschap en opschaling voorop stelt? Bart De Vos, raadgever kunsten van het kabinet Cultuur Jambon, gaat in gesprek met theatermaker Katrin Lohmann, die tien jaar ervaring heeft met het zoeken naar ondersteuning voor haar praktijk van radio maken met geïnterneerden in de gevangenis van Antwerpen. Ze schreef hier recent een opinie over.
 

Praktisch

Voor wie: Voor iedereen die actief is of geïnteresseerd in de participatieve kunstpraktijk

Wanneer: woensdag 7 oktober 2020

Start-stop: 19.00 uur – 21.30 uur (deuren open vanaf 18u30)

Waar: Unie der Zorgelozen, Pluimstraat 7, Kortrijk (op 10’ wandelafstand van station Kortrijk)

Kostprijs: Gratis (drank en croques aan democratische prijzen), maar vooraf inschrijven is noodzakelijk

Inschrijven: reservatie [at] uniederzorgelozen.be

Voor bescherming van alle aanwezigen: We houden rekening met de richtlijnen zoals beschreven in de 'Coronagids voor sociaal-cultureel volwassenenwerk en amateurkunsten' om de verspreiding van Covid-19 tegen te gaan. Daarom bewaren wij naam, voornaam, e-mailadres en telefoonnummer van de deelnemers minstens 30 dagen om contact tracing mogelijk te maken. We vragen ook aan de deelnemers om ons op de hoogte brengen als ze binnen 14 dagen na onze activiteit ziek zouden worden.

Organisatie: Demos en Unie der Zorgelozen, meer info via an [at] demos.be (An Van den Bergh) of 0474 64 98 03