Het publiek van morgen nu in hetpaleis

Hussein Mahdi is nu een tweetal jaar aan het werk in hetpaleis, het podiumkunstenhuis voor jong publiek dat een vaste waarde is in Antwerpen. Enthousiast en met vanzelfsprekendheid verbindt Hussein publiekswerking met het maatschappelijke engagement van een stadstheater dat haar publiek meeneemt in theaterbeleving. 

Als educatief medewerker en publiekswerker in één, is Hussein een belangrijke schakel om de missie van hetpaleis in de praktijk om te zetten: hetpaleis is een stadstheater. Het richt zich tot een breed stedelijk publiek, omarmt diversiteit in al zijn hoedanigheden en zet in op gemeenschapsvorming.*  Al herhaalt hij wel vaker in ons gesprek dat hij dit niet alleen doet, het team draagt namelijk samen een missie. 

In plaats van een publiek aantrekken “om de zaal diverser te maken,” laat hij zien hoe hetpaleis het publiek van morgen op verschillende manieren verwelkomt, betrekt, ziet en hoort.  

“We vangen het het wel eens op dat een groep voelt “we horen hier niet.” Dat willen we hier niet. We leren allemaal samen, ik ook.”

 Een warm welkom staat voorop  

Hoe kom je binnen op een nieuwe plek? Is er voldoende vertrouwen om te zijn wie je bent? Kan je vragen stellen? Daarvoor betrekt Hussein iedereen in huis: van onthaal tot techniek, zaalwacht of programmator. Wanneer een gezin of een groep het theater voor het eerst binnenkomt, voelt het zich vaak niet op het gemak, dus dat proberen ze te voorkomen. Een nieuwe groep ontvangen doet Hussein (of een collega) door hen te verwelkomen en bij hen te blijven voor, tijdens en na de voorstelling. Kleine vragen zoals “Waar hang ik mijn jas op?” zijn net zo welkom als vragen over de inhoud van een stuk. Op voorhand kijkt Hussein met de groep welke voorstelling ze graag willen zien, en vraagt vervolgens aan de artiest(en) om een nagesprek. Dit is een soort VIP-behandeling: je mag je bijzonder voelen. Je hoeft geen voorkennis over kunst te hebben om mee te doen. Hussein of een collega is steeds nabij en aanspreekbaar. 

Verschillende sporen verbinden 

Hussein werkt niet enkel in huis. Hij legt voortdurend nieuwe verbanden met mensen en organisaties in de stad. Jeugdwerkorganisaties, sociale diensten, maar ook ‘losse’ groepen mensen die interesse hebben in cultuur, maar de toegang tot hetpaleis niet vinden: daar gaat hij mee aan de slag. Kras jeugdwerk, Atlas, OKAN, ... allemaal partners waarmee op verschillende manieren wordt samengewerkt. Ze gaan ook naar ziekenhuizen waar kinderen niet buiten kunnen en ze gaan zelfs aan de slag met ondersteuningsnoden en neurodiversiteit. hetpaleis onderzoekt de mogelijkheden om optimale theaterervaringen te bieden. Het gaat erom te luisteren, uitleg te geven en te bouwen aan vertrouwen. Ook dat is nabij zijn. 

hetpaleis heeft uiteraard een aanbod, maar geen vastliggende invulling. Een voorbeeld is de reeks ‘ontdek hetpaleis in drie dagen’ voor jongeren die via een jeugdwerkorganisatie komen. Dat start met een introductie achter de schermen, vervolgt met een workshop en het bekijken en bespreken van een voorstelling. Hier is de kennismaking met het huis het startpunt en zoeken ze aansluiting met de jongeren door hun interesses te horen. Maar het gebeurt ook omgekeerd: een thema dat leeft in een groep kan de aanleiding vormen om een workshop vorm te geven. Dan is enerzijds een thema getackeld, anderszijds maakt de groep kennis met theater. 

De Nederlandse taal leren is een andere manier om te verbinden met het huis. In groep kan je naar een voorstelling kijken. Daarna volgt een nagesprek. Hussein werkte samen met Atlas laagdrempelige manieren uit om dit op verschillende taalniveaus te doen. En gezelligheid staat steeds voorop. 

De ontmoetingen verrijken ook het team. Hun blik wordt al eens in vraag gesteld: wanneer is een groep ‘te luid’? Hoe betrek je hen? Welke verwachtingen heb je van kinderen en jongeren?   

Zaadjes planten en breder perspectief 

hetpaleis loodst niet enkel kinderen een atelier binnen, het betrekt mensen en plant zo zaadjes die uitkiemen op langere termijn. Op locatie gaan schrikt hen niet af. De theaterbeleving stellen ze boven de toeleiding naar het eigen huis. Anderzijds blijkt ook dat partners in het jeugdwerk of andere organisaties theater vaak niet zelf voorstellen, dat het vooral afhangt van persoonlijke interesses van begeleiders bijvoorbeeld. Het maatschappelijke belang van kunst en cultuur én de nood om daarover te leren, zet Hussein vurig in de verf tijdens ons gesprek.  

Alles leidt tot elkaar, daar zit het belang. Geen vast kader of invulling, maar elkaar leren kennen en begrip creëren. Zo is er ook een project geweest met studenten sociaal werk. De ervaring leert dat zij vaak de mensen te weinig kennen die ze later begeleiden vanuit hun job. In hetpaleis gingen studenten met nieuwkomers naar theater. De beleving werd gedeeld en door de uitwisseling bouwden ze samen kennis op over theater én elkaars leefwereld.  

Er zijn jongeren die kennismaken met theater door een driedaags parcours op maat en doorgaan naar jaarreeksen waar speciaal ruimte wordt vrijgehouden voor hen. De jongeren weten dat ze iemand hebben om op terug te vallen. Er is daarbij een inherente manier van werken in alle theaterateliers: het gaat over zelfvertrouwen, contact leren maken. Kortom, het is meer dan drama. En dat maakt dat de ateliers op elk kind een effect hebben, elk kind maakt een evolutie mee. Waar mogelijk wordt contact opgebouwd met de ouders. Soms is theater volledig nieuw, en is het goed hen ook kennis te laten maken met wat er gebeurt en vertrouwen op te bouwen. 
Diepgaande contacten zijn nodig om dit werk te doen. Dat vraagt veel, maar maakt ook gelukkig.  

Theater biedt ruimte voor verschil 

Nagesprekken en workshops leggen verschillen in ideeën en meningen bloot. Het kan zijn dat een voorstelling een maatschappelijk thema naar voor schuift dat blijft hangen in een nagesprek. Evengoed vormt een thema net de aanleiding om hetpaleis te vragen er in een theaterworkshop mee aan de slag te gaan. De theater- en gespreksmethodieken maken ruimte voor verschillende opvattingen en kunnen gevoelige thema’s bespreekbaar maken. Hierbij wijst Hussein op een belangrijk aandachtspunt: we verwachten soms teveel van elkaar. Op een workshop van twee uur gaan we niet per se consensus krijgen, maar Hussein is er wel van overtuigd dat er meer wederzijds begrip ontstaat, zowel door het thematisch werken als door de ontmoeting van verschillende groepen in het theater.  

Drie sporen van werken vallen samen: educatief, artistiek en publieksbemiddelend. Die brede blik op wat theater en stadstheater betekent, die ‘volledigheid’, zorgt ervoor dat Hussein verbindingen blijft leggen.