OPROEP - COVID-19 en de impact op lokale netwerken

Beeld: Waldemar Brandt via Unsplash

Hoe is het na vele maanden COVID-maatregelen gesteld met de lokale netwerken vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen? In de voorbije maanden bereikten ons uit verschillende gemeenten vragen en signalen hierover. In juni lanceerden we ook een bevraging naar de lokale netwerken in Vlaanderen en Brussel, waarvan we enkele resultaten hieronder bespreken. Om meer te weten doen we hierbij ook een oproep om concrete voorbeelden over hoe een netwerk heropgestart is aan lokalenetwerken [at] demos.be (ons) door te mailen om zo andere netwerken te inspireren.

Van stilstand naar heropstart - Resultaten uit de bevraging

Bijna de helft van de respondenten (20 netwerken om precies te zijn) weet nog niet of ze het trekkingsrecht integraal zal kunnen besteden, een derde denkt de trekkingsrechten waarschijnlijk niet volledig te kunnen besteden. De lokale netwerken vrijetijdsparticipatie zijn in ongeveer de helft van de gemeenten betrokken in acties en maatregelen naar mensen in armoede in deze Corona-periode. 20% geeft aan helemaal niet betrokken te worden.

60% van de respondenten geeft aan dat de rol van het lokaal netwerk momenteel onderbenut wordt en 53% zegt aan dat ze méér kunnen doen. Een nog groter aantal, 65%, stelt dat ze niet of onvoldoende betrokken zijn bij de heropstart van het lokaal vrijetijdsaanbod. Vele diensten lijken vooral op zichzelf te werken.

We vroegen ook naar de prioriteiten bij het lokaal bestuur op het vlak van vrije tijd: grote aandacht ging naar hoe ze zo snel mogelijk het vrijetijdsaanbod terug konden opstarten in functie van de zomervakantie en dit met respect voor de veiligheidsmaatregelen. De focus ligt op de heropstart van het eigen, gemeentelijke aanbod binnen jeugd en sport en in mindere mate cultuur. 

De vraag is natuurlijk wat er mogelijk is. Zowel op het vlak van het vrijetijdsaanbod als bij mensen in armoede zijn er extra drempels. Demos-medewerker An Van den Bergh stelt vast dat in meer dan 90 gemeenten de organisatie van cultuurevenementen volledig werd stopgezet, niets was zo nog mogelijk. Ze is co-auteur van een opiniestuk hierover. Bovendien zien mensen in armoede opnieuw deelnemen aan vrije tijd niet zomaar zitten. De belangrijkste uitdagingen die netwerken zien voor mensen in armoede is de schrik voor besmetting die er bij vele kwetsbare mensen echt wel in zit. Die angst lijkt groter dan gemiddeld waardoor het risico op eenzaamheid en sociale isolatie en de impact op hun psychosociaal welzijn nog groter is geworden. 

Verwachtingen naar Demos

De lokale netwerken vragen Demos om zoveel mogelijk relevante initiatieven uit andere steden en gemeenten te delen. Ook door gemeentebesturen - mandatarissen en managementteam – verder te sensibiliseren over het belang van vrijetijdsparticipatie van kwetsbare groepen kan Demos netwerken ondersteunen. De respondenten verwachten een brede ondersteuning bij de (her-)opstart of heroriëntering van de werking van lokale netwerken. Uitdagingen zijn volgens de respondenten het uitwerken van een extra kader, met middelen en gerichte acties naar mensen in armoede.

Opnieuw het vrijetijdsaanbod ontsluiten

Lokale netwerken vrijetijdsparticipatie moeten opnieuw verbinding maken met mensen in armoede: hen aanspreken, opzoeken en ondersteunen. Een aangepast aanbod uitwerken en realiseren is ook aan de orde: een aanbod dat inspeelt op hun noden en behoeften, een aanbod dat mensen elkaar doet ontmoeten en dat alles binnen de geldende veiligheidsmaatregelen. Digitale instrumenten voor communicatie en inschrijvingen hebben intussen een enorme sprong gemaakt. Het is een uitdaging om mensen in armoede hier maximaal in mee te hebben én te blijven bewaken dat diegenen die er geen gebruik van maken niet worden achtergelaten. 

Concrete doelen die lokale netwerken zich stellen zijn, met stip, een doorstart realiseren van de netwerksamenwerking: het opnieuw, en heel graag fysiek, samenkomen met de partners en het aan de slag gaan met een tussentijdse evaluatie en het bijsturen van het actieplan.

Hebben jullie zelf concrete maatregelen, oplossingen en ideeën voor de vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede en de heropstart van de werking van het netwerk? Mail ze door naar lokalenetwerken [at] demos.be, zodat we jullie voorbeelden kunnen delen en jullie elkaar hiermee kunnen inspireren.

Tekst: Ben Verstreyden, Demos vzw