Turnhout: een lokaal netwerk in transitie

In deze blogreeks onderzoeken Demos en publiq hoe het lokaal netwerk en de UiTPASwerkgroep toeleiding zich tot elkaar verhouden. Aan de hand van 5 interviews krijgen we inzichten in het ontstaan van werkgroepen en overlegstructuren die naast elkaar of complementair werken rond vrijetijdsparticipatie. 

In Turnhout konden we helaas niet spreken met Bart Ketelslegers de regisseur van het lokaal netwerk en programmaregisseur armoede. We spraken wel met regisseur project gezinsarmoede Kathleen Meeus en UiTPASconsulent Hilde Mertens. Turnhout is op vele manieren een pionier rond vrijetijdsparticipatie en lanceerde heel wat succesvolle projecten. Een netwerksamenwerking is steeds in evolutie en dit merk je ook in Turnhout, met een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie in transitie. Een greep uit de geschiedenis. 

Met het Sociaal Impulsfonds stimuleerde de Vlaamse overheid van 1995 tot 2003 steden en gemeenten om kansarmoede te bestrijden en welzijn te bevorderen. In Turnhout was de vrijetijdspas één van die projecten opgezet met middelen vanuit het Sociaal Impulsfonds. Deze vrijetijdspas ontstond in 1999, in 2003 sloten Beerse, Oud-Turnhout en Vosselaar aan. Toen het Participatiedecreet in 2008 de maatregel lokale netwerken vrijetijdsparticipatie mogelijk maakte, zag Turnhout dit als een kans om zelf een nota in te dienen en de bestaande vrijetijdspas verder te zetten. In 2016 evolueerde de vrijetijdspas naar UiTPAS en in 2019 sloot Ravels aan bij UiTPAS Kempen. Het overleg rond de nota vrijetijdsparticipatie en de UiTPAS kwam op de agenda van het bestaande participatieplatform armoedebestrijding. 

Hilde Mertens startte in 2017 als UiTPASconsulent en wordt daarvoor 50% tewerkgesteld bij stad Turnhout. Bij de opstart waren er verschillende werkgroepen waaronder ook de werkgroep toeleiding en een trekkersoverleg met de betrokken cultuurbeleidscoördinatoren. Door tijdsgebrek gebeurt het overleg niet systematisch en zijn sommige werkgroepen al enkele jaren volledig stilgevallen. “Toch is er een grote bereidheid om samen te werken en vinden we elkaar op een natuurlijke manier”,  vertelt Hilde. Ze benadrukt dat UiTPAS Kempen geen regiocoördinator heeft, maar dat ze de nood wel voelen. Er zal in de toekomst een vacature uitgeschreven worden voor een regiocoördinator die de UiTPAS regionaal coördineert en de lokale UiTPASverantwoordelijken in de gemeenten ondersteunt. Zo moet er meer inzicht komen in de noden van alle gemeenten van UiTPAS Kempen.

Kathleen Meeus, regisseur project gezinsarmoede is vaak betrokken bij projecten en overlegmomenten met een link naar vrijetijdsparticipatie voor mensen in armoede. Kathleen werkte lang bij de dienst gezinsbegeleiding en zag haar functie evolueren van gezinsbezoeken en groepswerkingen naar bottom-up initiatieven en beleidsmatig werk. Zo startte ze in 2018 ‘lerend netwerk gezinsarmoede’: een groot overlegplatform met voornamelijk sociale partners en ervaringsdeskundigen. Er is veel kruisbestuiving, maar het blijft zoeken om iedereen geactiveerd te houden. Vrijetijdsparticipatie komt soms projectmatig aan bod, maar structurele acties worden minder besproken. Ook het label Kindvriendelijke stad zorgde voor een boost in interne afstemming. “Vroeger was er weinig afstemming tussen welzijn en jeugd, maar nu vinden we elkaar gemakkelijk."

Het lokaal netwerk Turnhout zit in een transitiefase en eigen aan zo’n fase is dat er nog heel wat vragen zijn. Waar de focus de voorbije jaren lag op verschillende beheersovereenkomsten en convenanten met partners in de sociale sector, willen ze de komende jaren bekijken hoe armoedebestrijding en preventie gerealiseerd kan worden vanuit het strategisch meerjarenplan. Vandaag komen de partners van het lokaal netwerk en de werkgroep toeleiding niet meer structureel samen voor overleg. Zal er in de toekomst terug structureel overleg komen rond vrijetijdsparticipatie voor mensen in armoede? Op welke manier zal er overlegd worden en hoe zullen die verschillende werkgroepen afgestemd worden op elkaar? Zal het lerend netwerk gezinsarmoede daar een rol in spelen? Zal de nieuwe UiTPASregiocoördinator een verbindende rol spelen tussen het lokaal netwerk Turnhout en de UiTPASregio Kempen? Deze en nog veel meer vragen zullen het komende jaar onderzocht worden in het lokaal netwerk Turnhout.