Gevecht(ssporten) tegen armoede: de aanpak van BC Falcons

item_left

item_right

Gevecht(ssporten) tegen armoede: de aanpak van BC Falcons

Artikel

Welke concrete maatregelen nemen sportaanbieders om mensen in armoede deel te laten nemen en blijvend te engageren? Zakayo Wandoloh nam een kijkje bij vijf verschillende Vlaamse sociale sportaanbieders die volgens Demos een rijkdom aan expertise hebben. De verslaggeving hierover maakt deel uit van onze reeks 'Sport en Armoede'.

Armoede en migratie zijn voor heel wat sportorganisaties een dagdagelijkse realiteit. In onze zoektocht naar mensen en organisaties die de vaak harde maatschappelijke werkelijkheid onder ogen zien en de uitdagingen aangaan, stoppen we bij Boxing Club Falcons (BC Falcons) in Sint-Niklaas.

Vechtsporten doen het goed in Vlaanderen. Ledenaantallen - vanuit alle rangen, leeftijden en kleuren – stijgen, het veld professionaliseert en in verschillende disciplines draaien atleten goed mee aan de top van internationale competities. Met vier Vlaamse kampioenschappen Thaiboksen is BC Falcons daar geen uitzondering in. We spraken met Adnan Özen en Marc Pauwels, beide trainers en vrijwilligers binnen de club. We vroegen naar hun ervaring met armoede. “Veel mensen hebben geen toegang tot sport omwille van het kostenplaatje,” stelt Pauwels. “Die uitsluiting willen we vermijden.”

BC Falcons biedt trainingen aan in Engelse box, thaiboksen en Mixed martial arts (MMA) in Sint-Niklaas en sinds kort ook in Beveren. De club bestaat 12 jaar en heeft een bewogen geschiedenis. In 2010 sloot Pauwels, die daarvoor judo beoefende, aan bij BC Falcons. Op dat moment ging het niet goed met de club. De vorige uitbater zag de club ten onder gaan. Pauwels en Özen namen de touwtjes in handen en besloten de club weer op de rails te zetten. Özen, die competitief thaiboksen beoefende, behaalde kort daarna zijn trainersdiploma’s.

Vijf jaar later floreert de club met een bereik van meer dan honderd leden in twee leeftijdscategorieën: van 6 tot 14 jaar en 15 tot 99. Er wordt zes keer per week getraind en alle lessen zijn gemengd. “Boksen blijft een door mannen gedomineerde sport. Maar er zijn weinig clubs die kunnen zeggen dat ze meer dan 25 vrouwen bereiken”, zegt Marc trots. De club is ook ingeschreven als G-Sport-organisatie en heeft enkele leden met een licht verstandelijke beperking.

Financieel beleid

BC Falcons tracht de club zo betaalbaar mogelijk te houden voor iedereen die wil sporten. Een jaar lidmaatschap kost er 300 euro. Daarvoor kan je zes keer per week komen trainen. De verplichte verzekeringen via de Vlaamse Boks Liga en de BKBMO (federatie Belgisch Kickboksen, Mua Thai en MMA) is inbegrepen in het lidmaatschap. “Dat is de gangbare prijs. Maar als je niemand wil uitsluiten, is 300 euro te veel geld.” Daarover ging BC Falcons in gesprek met het stadsbestuur.

De stad Sint-Niklaas voert een doorgedreven beleid naar mensen in armoede. In afstemming met het OCMW ontwikkelde ze een kansenpassysteem. Met de kansenpas krijgen mensen die het financieel moeilijk hebben een fikse korting op inkomgelden, abonnementen, cursussen, dienstverlening en activiteiten van de stad, lokale verenigingen en organisaties in Sint-Niklaas. Elke inwoner uit Sint-Niklaas die een ‘verhoogde tegemoetkoming’ of leefloon krijgt, heeft recht op een kansenpas. Iemand die bijvoorbeeld in het kader van sportparticipatie een kansenpas aanvraagt, krijgt op die manier betaalbare toegang tot veel meer voorzieningen.

Doorgaans gebruiken kansenpassystemen het principe van solidaire kostendeling. De prijs van bijvoorbeeld het lidgeld wordt dan verdeeld tussen de drie partijen: de stad, de club en de sporter. De standaardformule in percentages is meestal 40-40-20. Bij BC Falcons zou een sporter dus 60 euro lidgeld per jaar betalen (20 procent) en zouden de stad en de club elk 120 euro bijleggen (40 procent). In plaats van 300 euro zou BC Falcons op deze manier dus 180 euro lidgeld ontvangen.

Omdat de club heel wat leden aantrekt die het financieel moeilijk hebben, is dergelijke standaardforumule niet mogelijk. Daarom heeft de club een 80-20-regeling getroffen met de stad. Leden betalen dan 60 euro, de stad past de rest bij.

Maar zelfs dat is moeilijk, weet Özen: “Het grootste deel van onze leden kan zelfs die 20 procent moeilijk betalen.” Zo heeft de club een tijdje geleden een vijftiental Afghaanse vluchtelingen van het asielcentrum mee laten trainen. “Die gasten zijn welkom, maar je weet dat ze geen lidmaatschap kunnen betalen. Daarover gaan we in gesprek met het OCMW, die voor die gasten instaat. We sturen niemand weg”, verduidelijkt Pauwels.

Hoe komt de club dan financieel rond? Door een doorgedreven overleg met de verschillende stadsdiensten (sport, jeugd en welzijn nvdr) en het OCMW van Sint-Niklaas. “Zowel voor infrastructuur, sportmateriaal als het lidgeld kunnen we rekenen op de stad. Ze ziet de meerwaarde die we kunnen bieden en investeren in onze werking en onze sporters”, zegt Özen.

Flexibiliteit

Lang niet elke lid van de Falcons kan een kansenpas aanvragen. Het jaarlijkse lidgeld blijft voor heel wat leden een moeilijke zaak. Binnen de club is er openheid en vertrouwen om financiële zaken te bespreken. “De club moet zeer flexibel zijn in haar financieel beleid, anders haken mensen snel af”, zegt Pauwels. “Afhankelijk van wat een lid kan betalen, bekijken we de afbetalingsmogelijkheden. Wie geen zes keer per week kan of wil trainen, rekenen we ook niet de volle pot aan.”

Özen vult aan: “Geïnteresseerden mogen ook langer blijven proberen, vooraleer ze beslissen om lid te worden. Op die manier vermijden we dat mensen betalen en kort daarna afhaken. Bij andere sportorganisaties krijg je slechts één of twee proeflessen en moet je daarna onmiddellijk de volle pot betalen.”

Bij BC Falcons staat het lidgeld dus niet voorop. Het belangrijkste is dat wie dat wil, kan en mag komen trainen. Pas als die wil er is, wordt er over de centen gesproken.

Dit is vooral belangrijk voor jongeren vindt Pauwels: “Ze zijn beter af om bij ons te trainen dan eindeloos buiten rond te hangen. Rondhangen is niet per se slecht, maar brengt ze misschien sneller op het verkeerde pad, vooral als je in een maatschappelijk kwetsbare context moet opgroeien.” Die sociale reflex blijkt een heel belangrijk onderdeel van de club.

Eén voor allen, allen voor één

Je moet de binnenkant van armoede kennen om er mee om te kunnen gaan. Dat is een vaak terugkomende boutade van welzijnswerkers. Mensen in armoede schamen zich vaak voor hun situatie. Ze houden afstand door de vele kwetsuren die ze eerder opliepen. Dat maakt dat het moeilijk is om bepaalde zaken, zoals het lidgeld, bespreekbaar te maken. Affiniteit hebben met de doelgroep is heel belangrijk voor de Falcons. De clubverantwoordelijken voelen de problemen aan. De doelgroep wordt op een discrete, respectvolle en menselijke manier benaderd. Het helpt dat leden vaak gelijklopende problemen hebben.

“Ons motto is dat we goed met elkaar omgaan vanuit een menselijk perspectief. We zijn één team. Wij zijn allemaal mensen”, vertelt Özen. Binnen de club wordt gericht ingezet op interpersoonlijke relaties. Respect en zorg voor elkaar worden hoog in het vaandel gedragen. Het helpt ook dat Özen zeven verschillende talen spreekt. Dat is een troef voor de club. Het verlaagt de drempel om bepaalde zaken binnen de club te bespreken.

“Ons belangrijkste communicatiemiddel is Facebook. Onze website wordt ook goed gebruikt. Men informeert zich eerst op de website alvorens te bellen”, vertelt Özen. “Maar boven alles verloopt de communicatie met onze leden face-to-face. Mond-tot-mond reclame werkt het best, zeker bij ons publiek.” De club hecht veel belang aan de sterke band tussen leden en trainers. Via die band worden zaken snel gesignaleerd en wordt er kort op de bal gespeeld.

Samen sterk

We vroegen BC Falcons welke netwerken ze kunnen uitbouwen om hun werking te versterken. Naast het contact met verschillende stadsdiensten en het OCMW benoemt Pauwels de sportraad van de stad. Eénmaal per jaar komen alle sportverenigingen er samen om te spreken over zaken waarover ze zich bekommeren.

Daarnaast is er een goede samenwerking met Westakkers, een tijdelijk opvangcentrum waar 300 asielzoekers terechtkunnen. Het opvangcentrum leidt bewoners naar de Falcons toe en informeert hen over de kortingen die de stad of het OCMW kunnen toekennen. Om mensen zonder papieren te kunnen laten aansluiten werden er regelingen getroffen met de boksbond en de BKBMO.

Er werd ook geïnvesteerd in een constructieve relatie met naburige clubs in onder andere Hamme en Beveren. Ze werken samen op sportief vlak door afwisselend bij de bevriende clubs te gaan trainen.

“Wie in Sint-Niklaas zegt dat ze geen sportkansen heeft, leeft ergens onder de grond”, stelt Pauwels. “We hadden onze club niet elders gewenst dan in Sint-Niklaas. We zijn zeer tevreden”, voegt Özen daaraan toe.

Er zijn altijd zaken die beter kunnen. De renovatie van de kleedkamers en het sanitair in de sporthal van het stedelijk zwembad, waar Falcons trainen, liet lang op zich wachten en is nog niet volledig in orde. Sporters in een rolstoel geraken niet tot in de sporthal. De club bereikt veel jongeren, wat soms voor wat lawaai zorgt in de gangen en trappen. Daarvoor wordt de club dan op de vingers getikt.

“De huisregels van de stad zijn soms veel te streng”, sakkert Pauwels. Maar ze zijn er graag. De ligging van de sporthal is ideaal: niet ver van het station, met Hamme en Beveren op een boogscheut en de looptrainingen kunnen in het nabij gelegen park doorgaan.

Voor een aantal zaken vindt de club ondersteuning bij de federaties (Vlaamse Boks Liga en BKBMO). Om de nieuwe Europese privacyregels (GDPR) in orde te krijgen bijvoorbeeld, of voor de verzekering. Maar daar blijft het ook bij.

De bonden verwachten dat elke sporter volledig medisch getest wordt. Die strenge regels - volledige medische test, hersenscan en hartonderzoek – kosten leden pakken geld. “Normaal betaalt de sporter dat zelf. Voor leden die dat financieel niet aankunnen, komt BC Falcons tussen. De federaties zouden eens goed moeten nadenken over hun regels, met onze leden in het achterhoofd”, zegt Pauwels. “De afstand tussen de boksbond en de clubs is veel te groot. Mensen van de bond zien we alleen tijdens de officiële toernooien”, voegt Özen toe.

Volgens Özen en Pauwels moeten beide bonden meer doen om hun sport te promoten. Bijvoorbeeld boksers laten trainen bij de elite. Nu mag dat alleen als je een kampioen bent. Ze vinden dat de bonden meer lokale toernooien moeten organiseren om de sport toegankelijker maken. Voor elke club is het een droom om een gala-avond te organiseren, maar dat kost een pak geld. Clubs moeten scheidsrechters, dokters, zaal, boksring,... zelf betalen. De bond zou de kosten kunnen delen met verschillende clubs en dan wordt het misschien haalbaar.

“Zoals het nu zit moet alles gratis van onderuit komen. Alles wat van boven naar beneden komt, moet betaald worden”, weet Pauwels. “Het zou nuttig zijn om een platform te hebben waar dergelijke zaken besproken worden. De jaarlijkse vergadering van de bonden is daarvoor niet geschikt.”

BC Falcons heeft vier leden die Vlaams kampioen thaiboksen zijn. Maar erkenning daarvoor blijft uit en dat steekt bij Özen en Pauwels. “Je wint, ontvangt je gordel, je naam wordt ergens op een lijst gezet en that’s it. Geen enkele vermelding in de media, wat de gasten wel veel deugd zou doen en motiveren. De Vlaamse boksploeg is super goed bezig. Ze winnen het ene na het andere. Onvoorstelbaar, maar waarom hoort het grote publiek daar niks van?”, zucht Pauwels.

Özen voegt troostend toe dat er wel kleine een lokale erkenning is: “Gelukkig vindt er in Sint-Niklaas een huldiging van de kampioenen plaats in het stadhuis. De burgemeester ontvangt dan alle kampioenen van de stad.”

Beelden: (c) BC Falcons

Tekst door Zakayo Wandoloh
Redactie door Bart Rogé en Hasna Ankal