Queer Indigenous op het Riddu Riddu festival

Dit is een artikel uit de blogreeks over festivals wereldwijd die inspirerende stappen zetten naar meer inclusie, die diversiteit vieren en discriminatie van groepen hoog op de agenda zetten en werken aan laagdrempeligheid. 

Het Riddu Riđđu festival in Noorwegen begon ooit als een lokaal activistisch evenement maar groeide uit tot een internationale ontmoetingsplaats voor minderheden en eerste volkeren wereldwijd. Via het programma “Northern People of the Year” viert het festival dit jaar queer inheemse mensen, met kunstenaars en cultuurdragers uit Kalaallit Nunaat, de VS, Canada en Sápmi. 

Kleine storm aan de kust

Het Riddu Riđđu Festivàla vindt jaarlijks plaats in het schilderachtige Kåfjord te Noorwegen. Het festivalprogramma omvat wereldwijde inheemse muziek, kunst, theater en dans, artistieke en politieke workshops, film en literatuur, seminaries, er is een uitgebreid cursusprogramma en ook een kinderfestival. Ruim 30 jaar werkt Riddu Riđđu aan aandacht voor de inheemse bevolking de Noorse Sámi. Vandaag is het doel om zowel de Sámi cultuur als andere inheemse volkeren wereldwijd onder de aandacht te brengen. Vertaald naar het Engels betekent de naam van het festival 'kleine storm aan de kust'.

Het begon allemaal in 1991 toen enkele plaatselijke jonge Sámi's met elkaar in gesprek gingen over identiteit, over hun herkomst en waarom Sámi zijn verbonden was met het gevoel van schaamte. De jongeren wilden hun identiteit niet langer verbergen en besloten via muziek en cultuur hun gevoel om te zetten in trots. Aanvankelijk ondervonden de jongeren veel weerstand. Verkeersborden met Samische namen werden beschoten, de jongeren die voor het festival werkten werden uitgelachen, bespuugd en besmeurd met bier. Families raakten verdeeld omdat sommigen hun Sami-erfenis erkenden terwijl anderen het ontkenden. Maar de jeugd gaf niet op, het festival groeide langzaamaan in omvang en reikwijdte. Het verzet tegen de Sami's werd steeds minder agressief en uiteindelijk kregen ze steun en erkenning van de lokale autoriteiten, het publiek en kunstenaars.

Northern People of the Year

De afgelopen 24 jaar richt het festival de aandacht op andere inheemse groepen via het programma “Northern people of the year”. Dit jaar nodigde Riddu Riđđu queer inheemse artiesten uit.

'Queer Indigenous' zijn mensen met een inheemse achtergrond die zich identificeren als LGBTQIA2S+. Een delegatie kunstenaars, met onder andere Kai Mikkel Balto en Maya McKibbin, werden uitgenodigd om naar het festival te komen en deel te nemen aan gesprekken, cursussen te volgen en/of hun kunst te laten zien via het festivalprogramma.

Seqininnguaq Qitura Poulsen (they/them) is een Groenlandse Inuk-kunstenaar, activist voor inheemse rechten en Instagram influencer. Seqininnguaq's werk situeert zich tussen kunst en activisme en is gericht op geestelijke gezondheid, dekolonisatie en het nieuw leven inblazen van inheemse culturen en talen. Die heeft deelgenomen aan het Permanente Forum voor Inheemse Kwesties van de VN en samen met collega's van de Global Indigenous Youth Caucus een boek gepubliceerd. Seqininnguaq zoekt meer aandacht voor geestelijke gezondheid en inheemse rechten om het welzijn van de inheemse bevolking in Groenland te verbeteren.

‘It is not necessarily the job of the artist to shine a light where others have not, but self-expression - especially that of individuals who, whether because of their race, gender, sexuality or any other marker of identity, some might seek to deny - can be an inherently radical act, one to which attention should be paid.’ NYTimes ,‘10 Queer Inheemse Kunstenaars over waar hun inspiratie toe geleid heeft’, Samuel Rutter en Caitlin Youngquist.

‘Decolonize your mind’, zelfportret 2022, Seqininnguaq Qitura Poulsen

Culturele duurzaamheid en culturele impact van het festival

Riddu Riddu ziet het festival als een platform voor het behoud van immaterieel cultureel erfgoed. Het bewaren van erfgoed is een essentieel aspect van culturele duurzaamheid, zo draagt dit evenement bij tot het bestendigen van tradities, praktijken en kennis die van generatie op generatie worden doorgegeven. Voor het inheemse volk, de Sami's, is de Riddu Riddu een waardevolle arena voor het zoeken naar en uitdrukken van hun identiteit. De Sami-gemeenschap stuurt zelf het festival aan. Vragen rond authenticiteit en hybriditeit, manieren om tradities en moderniteit te combineren, perspectieven tussen generaties en inzichten in taalgebruik, diversiteit van culturele uitingen, zijn uiterst relevant voor deze gemeenschap.

Riddu Riddu streeft naar erkenning, wil voor ieder een gevoel van erbij te horen waarmaken en wil vooral ruimte maken voor elkeen om een eigen identiteit op te bouwen via activiteiten (workshops, muziek, performances, expo, …), gericht op een duurzaam gevoel van identiteit en broederschap.

• Lees hier uit de blog reeks 'Het Karlsøy Festival, waar iedereen actief deelnemer en eigenaar is'. Op dit festival doet iedereen actief mee. Dat engagement is inbegrepen in je toegangsticket, in tegenstelling tot veel commerciële festivals waar je meestal een passieve betalende toeschouwer bent. Iedereen die een toegangsticket koopt draagt bij en werkt mee naar eigen vermogen. Dit geldt ook voor artiesten, performers en iedereen die het hele jaar door met het festival werkt. Verantwoordelijkheden en taken worden verdeeld. Het idee van een deelnemersfestival is om met z'n allen samen het festival te maken, zodat iedereen eigenaar wordt.