Het lokaal netwerk als hefboom in Dilsen-Stokkem

Beeld: (c) Gemeente Dilsen-Stokkem

Het Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie in het Maaslandse Dilsen-Stokkem staat op het punt een grote stap te zetten: de UiTPAS krijgt er voet aan de grond. Een grote stap, en wel om twee redenen. Eén: in de praktijk zal de UiTPAS stigmatisering van mensen in armoede in hun deelname aan cultuur, sport en vrijetijd nog verder terugdringen. Twee: de UiTPAS opent voor alle inwoners een bredere waaier aan vrijetijdsactiviteiten in de regio. Inwoners van Dilsen-Stokkem en Maasmechelen kunnen straks aan toegankelijke tarieven deelnemen aan vrijetijdskansen in elkaars gemeente.

Het draagvlak bij het lokale bestuur is groot, stelt Katleen Jacobs niet zonder trots vast. Katleen coördineert het Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie. "De UiTPAS is een belangrijke volgende stap in meer dan twaalf jaar actief bouwen aan een inclusief lokaal vrijetijdsbeleid."

Het Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie in Dilsen-Stokkem, een Limburgs stadje van een 20.000 tal inwoners, wordt enthousiast getrokken door de stedelijke afdeling Welzijn, Vrije Tijd en Cultuur. Niet onbelangrijk: het buurtwerk maakt deel uit van die afdeling, waardoor alle vrijetijdskansen tot dicht bij de mensen kunnen komen. Andere netwerkpartners zijn Kind en Gezin, de opvoedingswinkel, De Meander, de huisartsenkring, het lokaal overlegplatform gelijke onderwijskansen (LOP), het OCMW, de Sint-Vincentius-vereniging en de lokale welzijnsschakel Maasschakel. Die partners werken samen in een stuurgroep. Via dit netwerk komt het thema vrijetijdsparticipatie meerdere keren per jaar op de agenda van elke stedelijke adviesraad. "Die gedragenheid houden we hoog in ’t vaandel. We vinden dat elk beleidsdomein een aandeel heeft in het waarmaken van gelijke kansen", benadrukt Katleen.

Welkom UiTPAS!

Het Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie, dat aan zijn derde zesjarige werkingsperiode begint, wil alle inwoners gelijke kansen bieden om deel te nemen aan sport, vrije tijd en cultuur. Met de invoering van de UiTPAS hoopt het lokaal netwerk kwetsbare mensen nog meer kansen te bieden om deugd te beleven aan sport, vrije tijd en cultuur. De UiTPAS is een vrijetijdspas voor elke inwoner. Iedereen kan er punten mee sparen voor leuke kortingen of beloningen. Mensen met een beperkt inkomen betalen op vertoon van hun UiTPAS slechts een vierde van de normale deelnameprijs. En het mooie daaraan: behalve de persoon die de inschrijving regelt aan de kassa of bij de vereniging, is er niemand die kan zien dat mensen korting krijgen. "Ons stadsbestuur was meteen helemaal pro", lacht Katleen. "Het was voor onze bestuurders heel duidelijk: de investeringskosten voor contactzuiltjes, organisatie en communicatie wegen niet op tegen de stigmatisering die we daardoor wegwerken."

Omdat het werkt

Die positieve ‘vibes’ komen uit het netwerk, vertelt Katleen. "Mijn collega’s en netwerkpartners zien zelf de lege brooddoosjes van kinderen. Ze ervaren hoe moeilijk kinderen het soms hebben en zien hoeveel deugd het kan doen dat zij zich kunnen uitleven in sport en vrije tijd." Katleen vertelt over een recente realisatie van het netwerk, een voorbeeld geplukt uit honderden verhalen: het verhaal van een klein meisje dat naar de Chiro kon. Het klinkt niet bijzonder, maar is het wel als je weet dat haar moeder alleenstaande is, nieuwkomer in de gemeente, de taal niet spreekt en amper een kennissenkring heeft. Katleen: "Zelfs de stap naar Nederlandse les was voor de mama nog te groot. Via een informele burenbabbel vonden moeder en kind de weg naar huiswerkbegeleiding. Kort daarna kon het meisje naar de Chiro. Dat is het resultaat van mensen in ons netwerk die zien wat nodig is, elkaar vinden en kansen mogelijk maken. Het meisje en haar mama waren er overgelukkig mee."

Cultuur in de buurt, opstap naar meer

Ooit vinden moeder en kind de weg naar activiteiten buiten de grenzen van de buurt, zoals vele andere buurtbewoners daarin al slagen, vertelt Katleen. "De buurtwerking is een hele belangrijke schakel in ons werk. Zij brengen cultuur en vrije tijd in de buurt, met kleinschalige en heel nabije activiteiten. Het blijkt vaak een eerste stap naar meer. We merken dat meer en meer mensen zelf de stap durven zetten naar de afdeling Welzijn, Vrije Tijd en Cultuur." Nog dit jaar komt een tweede buurtwerker aan boord. Dat besluit toont hoe het werk van deze nabije professionals naar waarde wordt geschat in Dilsen-Stokkem.

Warme bekommernis

"Wat ons netwerk drijft, is samen die hefboom zijn om vrijetijdskansen tot bij elke inwoner te brengen", zegt Katleen. Maar er is meer. Het netwerk bereikt mensen die ook op andere vlakken moeilijkheden ervaren, want uitsluiting op vlak van vrije tijd komt meestal nooit alleen. "Mensen in armoede kampen vaak met meerdere problemen, zoals dingen die op school moeilijk zijn of in de opvoeding mislopen. Daarom leggen we actief dwarsverbanden naar andere netwerken."

"We zijn heel trots op de synergie die is ontstaan tussen vrije tijd en de collega’s van de sociale dienst. We hebben elkaar gevonden, en het resultaat is dat mensen nu wél vrijetijdskansen krijgen waar ze vroeger amper het bestaan van kenden." Dat is niet zozeer het resultaat van ronkende verklaringen en formele vergaderingen, benadrukt Katleen. "Integendeel. Het zit ‘m haast altijd in kleine inspanningen die mensen doen. In de warme bekommernis voor een ander. In mensen die het anderen echt gunnen om deugd te beleven aan vrijetijdsactiviteiten."

Zorgzame aandacht van vrijwilligers

In één adem voegt Katleen eraan toe: "Maar zonder onze vrijwilligers kunnen we niks beginnen." Zien wat er nodig is en dat verbinden met mogelijkheden is een werk van elke dag. Een werk dat in de kern zorgzame aandacht is. Daarin spelen de begeleiders van de speelpleinwerking, de verenigingen, de huistaakbegeleiders, het ouderenbezoekersteam en vele andere mensen een niet te onderschatten rol. "Dat warm netwerk, ons gezamenlijk streven om er te zijn voor elke inwoner van onze stad, dicht bij de mensen staan en behoeften verbinden met kansen: dit is de absolute meerwaarde van ons Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie."

De mooie volgende stap, namelijk de invoering van de Maaslandse UiTPAS, zal op die vruchtbare bodem met tal van verbonden mensen en kansen een beloftevolle groeispurt nemen.

Griet Bouwen (verhalenwever) ging voor Demos in gesprek met Katleen Jacobs. Katleen Jacobs coördineert de afdeling Welzijn, Vrije Tijd en Cultuur in de stad Dilsen-Stokkem. In deze afdeling wordt ook het Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie georganiseerd en worden linken gelegd naar alle beleidsdomeinen, overlegstructuren en andere netwerken. Het Lokaal Netwerk staat aan de vooravond van een grote stap. Ze treden samen met Maasmechelen toe tot de bovenlokale UiTPAS Maasland.