Vlaamse Gemeenschapscommissie

Brussel heeft een rijk en breed pallet van vrijetijdsactiviteiten. Sport, cultuur, erfgoed, festivals, podia, verenigingsleven, jeugdwerk, kinderactiviteiten worden in het ganse gewest vlot aangeboden. In het Vrijetijdsbeleid van de Vlaamse Gemeenschapscommissie is participatie een belangrijk uitgangspunt. Vanuit dit oogmerk is de Vlaamse Gemeenschapscommissie dan ook ingegaan op de nieuwe beleidsmogelijkheden geschapen door het Participatiedecreet en er werd een eerste afsprakennota ingediend voor de periode 2009-2010. Binnen het eigen beleidsdomein zijn er mogelijkheden om te investeren in een grotere vrijetijdsparticipatie van mensen in kansenarmoede met de nadruk op jongeren, kinderen, precaire gezinsvormen en nieuwkomers. Het Participatiedecreet is een nieuwe hefboom om een lokaal netwerk te realiseren, slimme oriëntaties mee te ondersteunen, nieuwe methodieken aan te reiken en te implementeren.

Periode afsprakennota: 2016-2020

Trekkingsrecht: 99.000 euro

Partners: diensten Cultuur, Jeugd en Sport van de algemene directie Cultuur, Jeugd en Sport van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Brusselse Welzijnsraad - het Brussels Platform Armoede, de algemene directie Welzijn en Gezondheid, de algemene directie Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Leden van de stuurgroep hebben consultaties ingebracht van andere sociale en culturele verenigingen zoals, vzw Buurtsport Brussel, vzw Demos, het Kunsteducatief Netwerk (Lasso), vzw Globe Aroma, vzw A Place to Live, de Brusselse Welzijnsraad en Samenlevingsopbouw Brussel, vzw D’Broej (koepelorganisatie WMKJ), de Stuurgroep Chiro Brussel en de stadsondersteuner Scouts en Gidsen Vlaanderen.

Omgevingsanalyse: Brussel is meervoudige hoofdstad met sociaal-economisch een verstrekkende dualisering. Het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel-Hoofdstad stelt jaarlijks een Armoederapport op.  Hieruit blijkt dat een groot aandeel van de Brusselaars in financiële moeilijkheden leeft. Het gemiddeld inkomen per aangifte is twee maal lager in de armste gemeente in vergelijking met de rijkste gemeente. Veertig procent van de bevolking leeft in kansarme buurten. Meer dan één op vier Brusselaars moet zien rond te komen met een inkomen onder de armoederisicogrens. Ongeveer 30.000 Brusselse huishoudens zijn aangewezen op een leefloon of equivalent, meer dan 90.000 Brusselaars ontvangen een werkloosheidsuitkering en 11.500 ouderen ontvangen een inkomensgarantie voor ouderen. Deze uitkeringen zijn te laag en bieden onvoldoende bescherming. Door de crisis neemt, sinds de tweede jaarhelft van 2008, het aantal leefloongerechtigden gevoelig toe. De inschakeling op de arbeidsmarkt blijft zeer moeilijk verlopen. Vooral jonge mensen worden hierdoor getroffen. De crisis heeft deze situatie nog sterk verslechterd. Opvallend is ook de lange duurtijd van de werkloosheid. Vooral het lage opleidingsniveau blijkt een belangrijke drempel om werk te vinden in het Brussels Gewest. Ook de diversiteit van de Brusselse bevolking vertoont een opwaartse trend. Nieuwkomers, nieuwe Belgen, ex-pats, autochtonen en allochtonen zoeken en een plaats in de Brusselse samenleving. Een belangrijk deel van deze nieuwkomers leeft in precaire situaties. 

Hoe en waarom participatiedrempels:

• In de voorbereidende vergaderingen en consultaties voor het opstellen van de afsprakennota hebben de gesprekspartners gevraagd dat het beleid zich zou bezighouden met het zoeken, duiden, bestrijden en slechten van specifieke participatiedrempels of elementen van uitsluiting of achterstelling. In het uittekenen van een beleid en de acties is het belangrijk dat het evenwicht tussen elementen van algemene, generieke aard en bijzondere, specifieke maatregelen goed wordt bewaakt.
• Ook voor de nieuwkomers in Brussel zijn er vele drempels te overwinnen. Brussel is voor velen de ingangspoort naar een nieuw leven, nieuwe maatschappij en nieuwe culturele canon. Kennis maken met de aanwezige en de verscheiden cultuuruitingen is van belang, mede omwille van het sociologische effect. Deze groep, die zelf cultureel zeer heterogeen is, vraagt een intensieve, volgehouden inspanning van het beleid.

Overlegmomenten: De Vlaamse Gemeenschapscommissie – beleidsdomein Cultuur heeft een stuurgroep vrijetijdsparticipatie opgericht. Deze stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers uit de eigen diensten vrije tijd (Cultuur, Jeugd en Sport), de aandachtsambtenaar armoede voor het beleidsdomein Cultuur, een vertegenwoordiger uit de algemene directie Welzijn en Gezondheid, een vertegenwoordiger uit de algemene directie Onderwijs en Vorming en vertegenwoordigers uit de verenigingen van personen in armoede en andere relevante lokale organisaties die in hun werking personen in armoede als doelgroep hebben.

De opdrachten van de stuurgroep zijn:

• controle over de opvolging en de uitvoering van de maatregelen in de afsprakennota;
• concretisering en uitvoering van de aangekondigde maatregelen in samenspraak met relevante organisaties en diensten;
• advies aan de bevoegde beleidsverantwoordelijke;
• evaluatie en bijsturing van de afsprakennota;
• opstellen van de jaarlijkse verantwoordingsnota voor de Vlaamse Gemeenschap.

Acties:

Spoor 1: Versterken van de rol van de verenigingen als toeleiders en in de ontwikkeling van creatieve cocooning

• Ontwikkelen met de doelgroepen hoe communicatie kan georganiseerd worden en specifieke communicatieacties voor vrije tijd ondersteunen.
• Specifieke acties voor het wegwerken van drempels en om de bestaande beleidsinstrumenten beter te laten aansluiten bij de leefwereld van de kansengroepen.
• Ondersteuning voor verenigingen waar armen het woord nemen, voor de opstart van nieuwe sportinitiatieven of de ondersteuning van bestaande initiatieven.
• Aanbieden van lessenreeksen sport in de verenigingen van de doelgroepen
• Ontwikkelen en ondersteunen van projecten om vrijwilligers te betrekken en te ondersteunen bij de werking van een vereniging als animator of begeleider.
• Ondersteunen van een vraaggestuurd aanbod en workshops op maat van de vereniging.

Spoor 2: Kennis en (h)erkenning van kansarmoede bewerkstelligen bij de vrijetijdsinstellingen

• Opzoeken, ontwikkelen en aanbieden van informatie aan de culturele instellingen, jeugdverenigingen, bibliotheken, de sportinstellingen over kansarmoede.

SPOOR 3: Introductie en verfijnen van de financiële en de materiële tegemoetkomingen voor vrijetijdsparticipatie teneinde de praktische drempels te slechten

• Versterken en uitbreiden van de deelname aan het reguliere aanbod door uitbreiding van de cultuurwaardebon naar een kortingssysteem voor het gehele vrijetijdsaanbod (Paspartoe)
• Informatie en toeleiding naar het bestaande aanbod van de VGC-sportdienst 
• Financiële tussenkomsten voor deelname aan het jeugdwerk voor uitrusting en materiaal
• Versterken en uitbreiden van het bestaande vakantieaanbod voor kinderen

Spoor 4: trajecten organiseren voor duurzame deelname aan vrije tijd

• Coaching bij de uitwerking van een sportprogramma in de vereniging of de wijk
• Ondersteuning van sociaal-artistieke projecten en trajecten

Contact: karina.luytens [at] vgc.be (coördinatie algemeen cultuurbeleid)