Waarderend onderzoek. De kracht van een positief verhaal.

Waar de meeste projecten vertrekken vanuit een gemis of een probleem, heeft een waarderend onderzoek een fundamenteel ander uitgangspunt, namelijk het versterken en verder doen groeien van wat goed loopt. De waarderende benadering of Appriciatieve Inquiry is geen techniek of een methode, het is een basishouding. De waarderende benadering vertrekt vanuit een aantal basisprincipes (zie document onderaan) en het waarderend onderzoek zelf kan je structuren in vier fases: Discovery, Dream, Design en Destiny. 

Verhalen vertellen

Het vertellen van verhalen is een cruciale stap in de eerste fase van het waarderend onderzoek, de zogenaamde ontdekkingsfase. De zoektocht naar de bezieling van mensen vertrekt vanuit het vertellen van beeldende verhalen over sterke momenten uit het verleden. Goede vragen zijn daarbij cruciaal om mensen naar deze ervaringen terug te leiden. De vraagsteller helpt de verteller bij het zo helder mogelijk terug halen van de gebeurtenis uit het verleden. Daarna zoek je samen uit waarom dat precies zo’n krachtig moment was. Zo kom je stapsgewijs op het spoor van wat mensen beroert, bezielt, gelukkig maakt en energie geeft. Verhalen staan hier centraal. Verhalen spreken ook emotie aan, roepen verbondenheid op. Verhalen blijven daardoor langer hangen.

Hoe ga je te werk?

De beginvraag zet de toon. Je vraagt naar positieve ervaringen, sterke momenten uit het verleden. Vraag naar concrete, echt gebeurde activiteiten die de persoon zelf deed. Vraag naar meer dan één positieve ervaring. Zo leg je minder druk op mensen, ze hoeven niet meteen hét beste verhaal te selecteren en ze hebben meerdere verhalen achter de hand. Nadat je voldoende bedenktijd hebt gegeven, geef je de deelnemers de kans om hun verhaal in geuren en kleuren te vertellen. Door eventuele bijvragen te stellen, kan je het verleden nog dichterbij brengen, alsof het 'nu' is. Het gaat niet enkel over feiten, maar ook over de emoties, de omgeving, de context,... Vanuit die anekdote kan je nu verder polsen naar de ervaringen van de betrokkenen. Er kunnen ook minder leuke elementen in het verhaal zitten. Die veeg je natuurlijk niet van tafel. Maar ga er niet teveel op in, en focus op waar de persoon de energie vond om toch verder te doen of waarom de positieve herinneringen uiteindelijk primeren. Tenslotte probeer je samen te benoemen wat er allemaal in dit verhaal zit. Wat maakt nu dat de situatie zoveel energie gaf? Wat waren de energiebronnen? Wat was nu zo belangrijk dat de persoon zo trots, blij of enthousiast is? 

Bron: Bouwen, G. & Meeus, M. (2011). Vuur werkt. Met talent toekomst maken. Leuven: Lannoo Campus.