Bewoners van Sint-Pieters-Woluwe organiseren kunstenfestival. Een participatieproject.

In 2018 organiseerde Dēmos in samenwerking met enkele Brusselse gemeenschapscentra het participatieve kunstenfestival ENTER. Gemeenschapscentrum Kontakt greep de komst van dit festival aan om een aantal participatieve processen op gang te trekken en inwoners van Sint-Pieters-Woluwe uit te nodigen dit festival samen met hen op poten te zetten. Een kunstenaar startte een participatieve residentie in de wijk en een lokale bewonersgroep nam de programmatie van het festival op zich.

(c) Sulaiman Jaffa

GC Kontakt ligt middenin het groene Sint-Pieters-Woluwe. Een enthousiaste ploeg van professionals en vrijwilligers ondersteunt en versterkt er het Nederlandstalig buurt- en verenigingsleven in de gemeente. Ook Frans- en anderstalige bezoekers zijn meer dan welkom in het centrum. Het gemeenschapscentrum wil de plek zijn waar verschillende inwoners van Woluwe elkaar ontmoeten.

Centrumverantwoordelijke Walter Salender: “We investeren in projecten waar bewoners hun schouders kunnen onderzetten, ongeacht hun leeftijd, afkomst, taal, sociale klasse. We bereiken al een heel aantal bewoners die gebruik maken van het centrum, voor het organiseren van hun eigen activiteiten. Maar we willen een stuk verder gaan, met meer en andere mensen. Er is niet altijd genoeg ruimte om echt vast te pakken wat er leeft in de wijk: participatieve processen op gang brengen vraagt tijd, competenties en knowhow. Om de samenstelling van de bevolking van de wijk waarin Kontakt ligt en de omringende wijken beter te weerspiegelen wilden we een extra push doen. De komst van ENTER festival was daarvoor ideaal.”

Via het participatieproject vroeg GC Kontakt extra ondersteuning voor een aantal concrete participatieve processen voor en na het festival:

1. Voorafgaand aan het festival was het team van GC Kontakt intensief aanwezig in de publieke ruimte om burgers te betrekken. Hierbij werd extra aandacht besteed aan jongeren met een migratieachtergrond en mensen in armoede.
2. Er werd een participatief procesbegeleider aangesteld die kunstenaar Jovial Mbenga ondersteunde om een participatief project uit te werken vanuit de leefwereld van diverse Woluwenaars
3. Er werd ingezet op de coaching van een bewonersgroep om de programmatie van het festival tot een goed einde te brengen
4. Verschillende lokale (burger)initiatieven kregen een plek binnen het festival en burgers gaven mee vorm aan de omkadering van het festival: de communicatie, catering, kinderopvang en inrichting van het festivalcentrum.

Walter Salender: “De grootste uitdaging voor onze ploeg was om uit ons gebouw te komen. In de aanloop naar ENTER zijn we gewoon op straat gaan staan. We hadden atlassen en wegenkaarten bij en mensen konden een badge maken. Een kaart roept heel veel op bij mensen: van waar kom je, waar wil je naartoe? Tegelijk hadden we een adresboek waarin mensen hun gegevens konden achterlaten. Op een minimum van tijd hadden we zo een adresboek verzameld van 150 mensen. In een tweede stap werden mensen dan gecontacteerd om op verschillende manieren mee te doen aan het festival. Het verhaal van de kaarten werd ook doorgetrokken in het gemeenschapscentrum. Het interieur werd bekleed met kaarten, er werden vogeltjes geplooid uit landkaarten. Daarbij hebben we heel veel bestaande verenigingen, scholen en sociale voorzieningen betrokken.

De methodiek die we hebben ingezet, is die van de nabijheid en voortdurende uitnodiging om mee het festival vorm te geven. Wij vinden inspiratie bij Paolo Freire: mensen leren van elkaar, op basis van hun eigen bekommernissen en kiezen zelf wat ze willen leren en hoe. We vertrekken vanuit de ervaringen van de bewoners. De participatie van de bewoners moet reëel zijn. De deelnemers kiezen dus zelf de vorm en intensiteit van hun engagement. We zorgen ervoor dat er voor iedereen plaats is binnen de organisatie van het festival: voor wie van in het begin in de cockpit van het festival wil zitten tot mensen die zich een half uurtje last minute willen inzetten.”