Bruggenbouwproject - Genk - De begeleiders

Het project 'De begeleiders' in Genk wordt getrokken door de jeugd- en sportdienst en de Dienst Sociale zaken van de stad. In het ruimer netwerk rond het project is ook het OCMW betrokken en Sint-Vincentius, een vereniging die materiële steun biedt aan mensen in armoede. Het project bestaat uit vier pijlers.

Vier pijlers

1) Opstarten van een platform/formeel overleg

Er is al een goede samenwerking en veel informeel overleg tussen verschillende diensten en verenigingen in Genk. Toch wordt er nog vaak naast elkaar gewerkt. In het kader van dit project wil de stad onderzoeken of een meer formeel overleg wenselijk en haalbaar is, en zo ja, onder welke vorm. Ondertussen heeft de stad een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie opgestart met als partners: de sport-, cultuur- en jeugddienst, de dienst sociale zaken, het OCMW, Horizont vzw en vzw De Sfeer, een vereniging waar armen het woord nemen. Het overleg werpt z’n eerste vruchten af. Zo beschikt Genk nu over één helder kortingssysteem. Alle Genkenaren met een VT-statuut krijgen 50% korting op nagenoeg het volledige vrijetijdsaanbod van de Stad Genk. De volgende uitdaging is om samen de communicatie aan te pakken.

2) Toeleiding via vrijwilligers

In de tweede pijler zet het project in op vrijwilligers die een keer per week tot een keer per maand als coach langs gaan bij gezinnen. Ze leren kinderen en hun ouders beter kennen en bouwen een vertrouwensband op. Met de talenten van de kinderen als insteek gaan ze op zoek naar een duurzame vrijetijdsbesteding. Dat kan bij een sportclub, een jeugdvereniging maar ook bij een culturele organisatie. Het hoeft ook niet per sé om een georganiseerd aanbod te gaan. Het is ook belangrijk dat gezinnen weten waar ze in Genk terecht kunnen in hun vrije tijd. Projectmedewerker Emmely Vandormael van de jeugddienst vertelt over de uitdagingen van deze pijler: 

"Het blijkt geen evidente zoektocht om vrijwilligers te vinden. Zo’n gezin coachen vergt ook best wat tijd en energie van de vrijwilliger. De taak is op zich al vrij intens, bovendien merken we dat de vragen voor de coaches al snel verder gaan dan toeleiding naar vrije tijd en verschillende levensdomeinen raken. We blijven benadrukken dat onze coaches geen hulpverleners zijn en dat ze de verantwoordelijkheid van de ouders niet kunnen overnemen. Ze kunnen wel samen een aantal dingen doen in de vrije tijd, maar na verloop van tijd moeten de gezinnen het zelf doen. Ook proberen de talentcoaches het netwerk rond het gezin te versterken, zodat ze na een tijd op een bredere kring beroep kunnen doen. Het projectteam vanuit de stad staat ook zelf in voor de opleiding en ondersteuning van de talentcoaches. De motivatie van de vrijwilligers hoog houden, is ook een uitdaging, zeker bij een tegenslag: gezinnen kunnen zichzelf al eens afschermen, soms gaat een afspraak niet door of verloopt het contact moeizaam … Toch blijven we dit project verder zetten. We bereiken de nieuwe coaches vooral via-via, door mensen aan te spreken of als er een link is met iemand die al betrokken is. We hopen dat we zo nieuwe mensen kunnen blijven aantrekken en gaandeweg onze poule kunnen uitbreiden."

3) Verenigingsondersteuning

Een derde pijler richt zich op de aanbodzijde en wil sport- en jeugdverenigingen bewust maken van de drempels die kinderen en jongeren ondervinden om deel te nemen. Op die manier wil het project hen meer laten nadenken over een inclusief beleid. 

Minimale bewustmaking voor elke vereniging

De jeugddienst wilde alle jeugd- en sportverenigingen bereiken met een minimale bewustmaking. Ze vinden dat elke vereniging toch eens moest stilstaan bij mogelijke drempels en hoe ze die zelf kunnen wegwerken, zonder dat dit saai of belerend hoeft te zijn. Dat hebben ze gedaan door middel van improvisatietheater. De jeugddienst, de sportdienst en armoedevereniging De Sfeer hebben op voorhand in een brainstorm vastgelegd welke thema’s aan bod moesten komen tijdens de voorstelling. Die vond plaats tijdens de algemene vergadering van de jeugdraad en van de sportraad. Het improgezelschap speelde gretig in op de eigenheid van de verschillende types jeugd-verenigingen, er werd al eens de draak gestoken met een vereniging, … Er werd veel gelachen maar er waren ook ontroerende scènes. Zo vertolkten de acteurs bijvoorbeeld de onuitgesproken gedachten en gevoelens van mensen in armoede en dat gaf veel inzicht het effect van bepaalde keuzes die helemaal niet vanzelfsprekend zijn voor mensen in armoede. Door het succes van deze avond is ook de cultuurraad mee op de kar gesprongen.

Trajectbegeleiding op maat

Na deze bewustmaking vonden de stad drie jeugd- en drie sportverenigingen bereid om in te stappen in een diepgaand coachingstraject op maat, begeleid door een externe organisatie. Elke vereniging kreeg vier samenkomsten aangeboden om zowel een visie op langere termijn vast te leggen als een concrete actieplan uit te werken en te evalueren.

 4) Materiële ondersteuning

Inschrijvingsgelden, sportkledij en -materiaal, uniformen, kampeermateriaal,… het blijft toch vrij duur allemaal. Daarom zitten we ook samen met Sint Vincentius. Ze hebben in Zutendaal een materialendepot waar ze het tweehandsmateriaal verzamelen van alle jeugd- en sportclubs. Zo’n gecentraliseerd systeem lijkt in Genk niet mogelijk omwille van het grote aantal verenigingen. Het project zal zich eerder richten op het sensibiliseren van iedere club om zo’n aanbod te voorzien. Hierbij komt de ervaring en de expertise van Sint-Vincentius goed van pas. We hebben de jeugdverenigingen een simpel stappenplan aangeboden om zelf zo’n tweedehandssysteem op te zetten. Een rekje met tweedehands/reserve spullen hoeft ook niet stigmatiserend te zijn als iedereen er wel eens gebruik van maakt.

Het project bouwt verder op twee bestaande projecten. 

De Zomerschool

De Zomerschool is een project voor anderstalige nieuwkomers tussen 6 en 12 jaar die maximaal anderhalf jaar in Genk wonen. Het project begint effectief met week zomerschool. In de voormiddag oefenen de kinderen op een speelse manier Nederlands, in de namiddag ontdekken ze een vrijetijdsaanbod uit de gemeente via een spel of een uitstap. Muziek maken, voetballen, spelletjes spelen, boksen in De Uitdaging,…. Nadien komt een vrijwilliger tussen augustus en oktober zo’n 10 keer langs in het gezin.

De Talentcoaches

De Talentcoaches is als project ooit opgestart met steun van de prijs Slim in de Stad, maar het wordt nog steeds verdergezet. Gedurende 1 jaar krijgen kinderen van 5 jaar en hun gezin begeleiding van een coach bij de overstap naar het eerste leerjaar. Ook het vinden van een vrijetijdsbesteding hoort daarbij. De coaches die de gezinnen begeleiden zijn vrijwilligers. Het zijn nu nog allemaal medewerkers van de stad die naast hun uren deze taak opnemen. Zij worden op hun beurt ondersteund door professionele mentoren. Naast die mentoren is er nog een netwerk van supporters. Dat zijn gezinnen die zelf een vijfjarige thuis hebben. Zij vormen samen een WhatsApp groep. Daarbinnen posten ze berichten en vragen als ze op zoek zijn naar materiaal, bepaalde informatie, praktische tips, pedagogisch advies,… Boven de supporters staan de ‘captains of society’, bedrijfsleiders, directeurs van sociale organisaties,… De bedoeling is dat zij het project uitdragen en hun medewerkers warm maken om ook vrijwilligerswerk op te nemen…