CROSSING - Vormingscentrum Foyer vzw - Brussel

Een locatietheaterproject rond het gegeven oversteken, loslaten, overleven en integreren in de veelculturenstad Brussel. Maatschappelijk zeer kwetsbare jongeren van voornamelijk Roma-afkomst worden - onder professionele begeleiding - betrokken in alle facetten van theater maken op locatie: repetities, decor-, podium- en tribunebouw, theatertechniek, catering, security, promotie en publieksonthaal.

Betrokken partners zijn o.a.: De Begijnhofkerk, De pianofabriek (theatertechniek), Dar al Amal (catering), professionele muzikanten, externe acteurs, Atheneum Geraardsbergen (bewakingstechnieken)

Weg uit de school
De jongeren van het Vormingscentrum Foyer maakten kennis met het medium theater. Wekelijks trokken ze weg uit de school om in een geschikt lokaal theatrale oefeningen en improvisaties te beleven onder leiding van (o.a.) Meulenbeik Forever!-regisseur Kris Kaerts. Vaak waren die oefeningen afgestemd op discipline of hulpmiddelen om de concentratie te verhogen. Even vaak ging het om het plezier van de stem te gebruiken in samenzang of om het ontdekken van de poëzie van lichaamstaal, van het werken met objecten, de adrenaline van percussie.

Kris Kaerts: "Het was de eerste keer in mijn leven dat ik met een publiek werkte dat totaal onbekend was met theater. Ik voelde aanvankelijk dat het water erg diep was en bijgevolg ben ik me beginnen interesseren voor al de reguliere vormingsactiviteiten. Zo zouden de leerlingen me veelvuldig samen met hun leerkrachten zien optrekken en kon ik plusminus dezelfde status en achting opbouwen. Dat heeft het vertrouwen enorm opgetrokken."

"Tijdens een driedaagse schooluitstap naar mijn Limburgse heimat beleefden we een eerste formidabel moment: het publiek zat op de trappen van een voormalige directeursvilla voor een koer waarop we ‘het theater’ hadden geïnstalleerd: 5 halogeen-spots, een projector, microfoons, een geluidsinstallatie. Daar speelde de theatergroep samen met enkele leerkrachten die ik mee in het spel had getrokken Clou-story, een ‘afgetakt’ bijbels verhaal rond de kruisiging van Christus dat in de jaren ’20 in Macedonië werd opgetekend. Het verhaal schetst een humoristisch maar toch ook treffend beeld van de aparte rol en positie van het zigeunervolk in de wereld. Dezelfde avond demonstreerde de theatergroep ook een indrukwekkende vuurdans."

Anderhalve maand later, werkte Kaerts een mini-scenario uit voor een klein half uurtje theater dat in een toonmoment werd voorgeschoteld aan de medeleerlingen en een aantal genodigden. In het publiek zaten o.a. een tiental Afghaanse jongeren uit de school Anneessens Funck. 

Elf leerling-acteurs van Vormingscentrum Foyer werden in GC De Markten voor het eerst voor een publiek uitgelicht. Alleen op scène. Ze hebben de klus tot groot plezier voor de ogen van hun leerkrachten en alle aanwezigen geklaard.

"Thema’s , verhaal en inhoud van de voorstelling ‘Crossing’ zijn nog erg rudimentair", aldus de regisseur. "Ik zou een voorstelling willen maken met heel veel input uit de leefwereld van de jongeren zelf, de manier waarop ze hier in dit Babels Brussel hun leven opbouwen met aandacht voor hun roots en de uitzonderlijk boeiende geschiedenis van heel het zigeunervolk." 
"Andere inspiratiebronnen en vormende contrasten die ik hen wil aanreiken zijn de schrijvers Gabriel Garcia Marquez (Honderd Jaar Eenzaamheid) , Jan Yoors (Crossing) en Isabel Fonseca (Begraaf me rechtop). Ik zou de jongeren ook in contact willen brengen met acteurs en muzikanten van buiten de vormingsinstelling, waaronder liefst een aantal professionele artiesten." 
"De huidige aanwezigheid van Roemeense Roma-jongeren in Brussel is hoe dan ook een markant historisch moment. Voor hen en voor de stad. Deze aankomst zou ik willen markeren in het geheugen: het gebeurde hier en nu. Dit is de eerste generatie, haar willen we tonen, met haar gaan we verder." 
"Mijn vorig project deed ik met Brusselse thuislozen en zielsverwanten in de prachtige Begijnhofkerk. Misschien wordt dat ook wel een goeie locatie voor dit nieuwe theaterproject. ‘Crossing’ is de voorlopige werktitel. Het project zou een beladen kruispunt kunnen worden als we erin slagen om opnieuw een breed en verscheiden publiek te kunnen verzamelen voor een historische theatrale ontmoeting tussen Roma en niet-Roma, Brusselaars en niet-Brusselaars, jong en oud."

Met stip: 

• Van november 2010 t.e.m. mei 2011 kende het project een lang voortraject in ateliervorm om de deelnemers te selecteren op basis van motivatie en talent. Een professionele omkadering en stapsgewijze benadering.
• Participatief karakter van het project was heel hoog: openheid voor ideeën en improvisaties van de deelnemers die de basis vormden voor het scenario.
• Samenwerking met veel en diverse partners, contacten werden reeds voor het project gelegd en onderhouden, samenwerking verliep zeer vlot.
• Belangrijk beeldvormingsproject rond 1e generatie Roma-jongeren uit Brussel. Stereotypen werden doorbroken en capaciteiten versterkt.
• Het hele project (opbouw, techniek, decor, catering, beveiliging en crowdcontrol) werd gedragen door jongeren en organisaties van zeer diverse achtergrond, wat een permanente interactie en uitwisseling mogelijk maakte en voedde. 
• Zeer veel media-aandacht: Arte (Quai des Belges), BDW, De Morgen, FM Brussel, DeWereldMorgen, Mo, 11.be, UitinVlaanderen, VTi…
• Dankzij het project hebben veel jongeren drempels overwonnen en hun attitude veranderd, wat een gunstig effect gehad heeft op de volledige werking van De Foyer.
• Na het project werd een hoger aantal doorstromingen vanuit het vormingscentrum naar het reguliere onderwijs vastgesteld, wat duidt op een toegenomen zelfvertrouwen van de deelnemers zelf en een voorbeeldfunctie voor andere scholieren uit De Foyer. De duurzame effecten van het project zetten zich voort na het einde ervan.

Contact: katelijn.schevelenbos [at] foyer.be (Katelijn Schevelenbos)  - Vormingscentrum Foyer vzw - Werkhuizenstraat 2, 1080 Sint-Jans-Molenbeek