The 5 like you - KIYO, Tumult en U Move 4 Peace - Poelkapelle

Geen enkel project verloopt netjes zoals gepland, maar dit participatieproject vergde wel een bijzonder grote flexibiliteit van de aanvragers. De opzet was om via theatertechnieken jonge vluchtelingen in staat te stellen om hun verhaal te vertellen in dialoog met leeftijdsgenoten zonder vluchtverhaal. Hiervoor sloegen drie organisaties de handen in elkaar: KIYO, een ngo die werkt rond kinderrechten, jeugddienst Tumult die sterk actief is asielcentra en U move 4 Peace, een deelwerking van Pax Christi die zich toelegt op het Theater van de Onderdrukten. 

Het oorspronkelijke subsidiedossier werd herleid van drie naar één jaar en zo werd het project beperkt tot één opvangcentrum en een uitwisseling met leeftijdsgenoten van één gemeente. Na overleg met Fedasil kwamen de organisatoren terecht in het opvangcentrum van Langemark-Poelkapelle. Ook de jeugddienst van de gemeente zegde z'n medewerking toe. Via de plaatselijke jeugdraad werd volk gezocht voor dit project. Maar op de kick-off dag van kwam geen enkele jongere van buiten het centrum opdagen. Ook een tweede en intense poging om jongeren uit de gemeente warm te maken voor dit project leverde niet het verhoopte resultaat.

De organisatoren beslisten daarop om enkel aan de slag te gaan met de jonge vluchtelingen zelf binnen het centrum. Ze kozen voor een laagdrempelige instap: iedereen kon vrijblijvend in- en uitstappen en proeven of het al dan niet iets voor hen was. Het project werd welkom ontvangen, zelfs door de jongeren die maar één keertje deelnamen. Het theater hielp sommige jongeren ook om hun woede en de frustratie te uiten in een veilige omgeving. Naast theater werd ook met fotografie gewerkt. De jongeren kregen een snelcursus fotografie en namen daarna foto's van die dingen in hun omgeving die ze belangrijk vonden. Op basis van de foto's werden gesprekken gevoerd met de jongeren en kwamen er op een spontane manier persoonlijke verhalen naar boven.

Op het einde van deze fase bleven er vijf jongeren over die interesse en motivatie toonden voor een langdurig en 'serieuzer' traject. Er werd gekozen om met enkel deze jongeren verder te werken. In deze fase leek het niet opportuun om toch nog eens te proberen om jongeren van buiten het centrum te betrekken. Iedereen had nood aan een succeservaring. Er lagen nu twee opties open: zouden de jongeren enkel binnen het centrum met hun verhalen aan de slag gaan of wilden de jongeren ook naar een product toewerken en met hun verhaal naar buiten treden? De jongeren kozen voor de tweede optie. Ze wilden via een theaterstuk hun ervaringen delen met leeftijdsgenoten.

Het repetitieproces was een intense periode. Hartje winter vergde het veel motivatie van de jongeren om zich telkens opnieuw op te peppen. Bovendien hing er constant een sfeer van onzekerheid over de toekomst. De organisatoren moesten constant een plan B in het achterhoofd houden voor het geval één van de jongeren naar een ander centrum zou moeten verhuizen of opgeroepen zou worden voor een interview. Wat gevreesd werd, gebeurde ook. In de laatste fase van proces haakten twee jongeren af omdat de broer van één van hen werd uitgewezen. De drie overgebleven jongeren namen hun teksten over zodat de voorstelling niet in het gedrang kwam.

Uiteindelijk werden zes scènes geselecteerd, gebaseerd op de verhalen van de jongeren. Gaandeweg verschoof ook het accent van het 'vluchtverhaal' en van wat deze jongeren 'bijzonder' maakt, naar de overeenkomsten tussen deze jongeren en hun leeftijdsgenoten. De oorspronkelijke titel van het project 'jongeren over-leven in conflict' veranderde op aangeven van de jongeren naar 'the five like you' om de overeenkomsten en het 'gewone' te benadrukken. De jongeren speelden de interactieve voorstelling in een tiental scholen in West- en Oost-Vlaanderen. Zowel 'reguliere' scholen als OKAN-klassen kwamen aan bod. De voorstelling werd ook gespeeld in het opvangcentrum zelf en er was één voorstelling voor het brede publiek in het OC van Langemark. Achteraf schreven de organisatoren hun bevindingen uit in een draaiboek (zie onderaan) en werd er een educatief pakket ontwikkeld.