Samenwerking tussen kunst en zorg: onderzoek naar de rol van lokale besturen

Ook in Nederland gaan lokale besturen op zoek naar manieren om samenwerking tussen cultuur-, zorg- en welzijnsorganisaties te bestendigen. Als gevolg van transities, nieuwe wetten en de recente bezuinigingen is er op lokaal niveau veel aandacht voor een integrale benadering. Daarnaast besteedt het nationale cultuurbeleid aandacht aan de maatschappelijke waarde van kunst en cultuur. Op provinciaal niveau geeft Gelderland vorm aan deze zoektocht in KOM, Kunst Ontmoeten Meedoen. Kunstencentra in de provincie ontwikkelen daarnaast aanbod in kunsteducatie voor mensen met een lichamelijke en/ of een verstandelijke beperking, een psychosociaal probleem of een stoornis.

Hoe kunnen gemeenten en kunst- en zorginstellingen de samenwerking in het sociale domein versterken en bestendigen? Sandra Trienekens onderzocht deze kwestie op verzoek van KOM Gelderland. Het onderzoek is opgebouwd uit drie elementen: gesprekstafels, een verkenning van praktijkvoorbeelden en een werksessie om aanwezige kennis op te halen. Bij de gesprekstafels kwamen de wethouders en beleidsambtenaren van de gemeentelijke afdelingen Kunst & Cultuur en Zorg & Welzijn bijeen. Daarnaast waren de vertegenwoordigers van de lokale en regionale zorg- en welzijnsinstellingen en kunstencentra aanwezig. Het onderzoek concludeert dat gemeenten gezamenlijk met de instellingen een visie op lange termijn moeten formuleren. En de kunstinstellingen kunnen laten zien wat kunstparticipatie de gemeente kan opleveren.

Aanbevelingen voor kunstinstellingen

• Laat zien welke kunstpraktijken er zijn en wat deze de gemeente opleveren.
• Communiceer over de zachte en harde waarden: over de beleving van de betrokkenen en de cijfers over deelname of uitstroom naar werk na deelname.
• Kom met concrete, gezamenlijke plannen van aanpak die aansluiten op gemeentelijke doelen.
• Geef concreet aan wat de knelpunten in samenwerking zijn.
• Vertel duidelijk wat je als instelling van een gemeente verwacht.

Aanbevelingen voor gemeenten

• Gemeenten kunnen samen met de instellingen een gezamenlijke visie op leefbaarheid en gezondheid formuleren.
• Gemeenten nemen de regierol.
• Gemeenten delen de vraagstukken waar zij mee worstelen met het veld.
• Gemeenten redeneren vanuit mensen en gemeentelijk doelen en niet vanuit het aanbod.
• Budgetten anders inzetten: budget overhevelen van zware naar preventieve zorg of het budget openstellen voor welzijn, sport en cultuur.
• Cultuurscouts inzetten omdat zij vaak een verbindende schakel tussen kunstenaars en de zorg/welzijnsorganisaties.
• Gemeenten kunnen een kunst- zorgcombinatiefunctie creëren.

Lees het volledige onderzoek onderaan.