Brochure Start to sport: 50+'ers met een migratie-achtergrond

De Vlaanderen in Actie-rondetafel ‘Sport en bewegen voor ouderen’ (juni 2011) leerde ons dat Vlaanderen maar over weinig expertise en good practices beschikt rond sport en de doelgroep vijftigplussers van etnisch-culturele minder- heden. Vanuit die bevinding besloot Antwerps Integratiecen- trum de8 vzw, in samenwerking met Buurtsport Antwerpen, te werken rond het sportief activeren van vijftigplussers van etnisch-culturele minderheden.

Van 2012 tot 2014 voerde de8 in Antwerpen het participatie- project ‘Start to Sport: sportparticipatie van vijftig- plussers van etnisch-culturele minderheden’ uit1. Bij STS vertrokken we vanuit ideale omstandigheden. Het sport- project werd gesubsidieerd door het agentschap Sociaal- Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen. Er werden een voltijdse projectmedewerker, deels ondersteund door een educatief medewerker van de8 en een buurtsportmede- werker, ingezet.

1 Vanaf hier gebruiken we STS als afkorting voor Start to Sport en 50+'ers van ECM voor vijftigplussers van etnisch-culturele minderheden.

De doelgroep 50+’ers van ECM bestaat uit vele subgroepen naargelang hun etnisch-culturele achtergrond, gender
en leeftijd. De keuze om zich al dan niet te richten op één van deze subgroepen ligt bij de initiatiefnemer. Gezien de sterke vertegenwoordiging van de Marokkaanse gemeen- schap in de gekozen wijken Borgerhout en het Kiel, besloten we bij STS in te zetten op 50+’ers van Marokkaanse origine. Ondanks deze verenging stond het bewegingsaanbod van STS open voor alle 50+’ers van ECM. Als we het in deze brochu- re hebben over de doelgroep bedoelen we alle 50+’ers van ECM, tenzij duidelijk wordt vermeld dat het om 50+’ers van Marokkaanse origine gaat.

STS vervulde een laboratoriumfunctie m.b.t. het duurzaam werken aan sportparticipatie van de doelgroep. Vernieuwen en experimenteren stonden centraal. Het proces van STS werd gekenmerkt door trial & error. Er werden verschillen- de werkwijzen gehanteerd om de doelgroep sportief te activeren, die resulteerden in succesfactoren, valkuilen en good practices. De ervaringen en de expertise van STS in het werken met 50+’ers van Marokkaanse origine werden vertaald naar een algemene methode voor het sportief activeren van 50+’ers van ECM. In deze brochure bespreken we deze methode die een ‘ideaal’ beeld geeft om te werken rond sportparticipatie van de doelgroep.

De brochure richt zich tot iedereen die rond het thema van STS wil werken. Daarbij denken we in de eerste plaats aan (semi-)professionele of andere actoren binnen de sport-, gezondheids- en welzijnssector en het etnisch-culturele middenveld. Ze kunnen de brochure gebruiken als handlei- ding om vanuit hun eigen werking en met behulp van de aangereikte methode naar een ideale situatie toe te werken. Daarbij kunnen ze de methode geheel of gedeeltelijk overnemen en naar de eigen praktijk vertalen. De brochure bestaat uit drie hoofdstukken, met name de ontwikkeling, uitwerking en uitvoering van het bewegingsaanbod. De theorie wordt gekoppeld aan tips & tricks en geïllustreerd met STS-praktijkvoorbeelden.

De algemene methode wordt gevisualiseerd aan de hand van een tandwielmechanisme. Elk tandwiel stelt een onderdeel voor, met name de doelgroep, de samenwerking met intermediairs, sport- en gezondheidsactoren en het bewegingsaanbod. Met dit tandwielmechanisme willen we aantonen dat de verschillende onderdelen moeten samen- werken en op elkaar afgestemd moeten zijn om de werking ervan te doen slagen. Als één van de tandwielen hapert of blokkeert, wordt de werking van het hele mechanisme gehypothekeerd. Om het in gang te zetten en draaiende te houden, is een persoon of organisatie nodig die we de initiatiefnemer noemen (in de tekst aangeduid als ‘je’). Hij is de smeerolie van het mechanisme omdat hij optreedt als mediator tussen de doelgroep, de sport- en gezond- heidsactoren en het bewegingsaanbod.

STS is een sportproject dat handelt over sportparticipa- tie van de doelgroep. Uit onze behoefteanalyse bij het Antwerpse project en de praktijk blijkt dat veel 50+’ers van Marokkaanse origine vinden dat sport niet echt iets is voor mensen van oudere leeftijd met specifieke gezond- heidsproblemen. Daarom verbreden we het begrip ‘sport’ naar ‘beweging’ en leggen we de link met gezondheid. In het sportief activeren van de doelgroep spreken we dus in termen van bewegen en een bewegingsaanbod.