(H)art&society traject Afscheidsritueel

Adriaan Severings, Ans Mertens en Mieke Mermans vanuit het inloopcentrum ‘De Lange Gaank’ i.s.m. CAW de Kempen en Luca School of Arts.  

Afscheidsritueel is een project voor zij die nergens meer welkom zijn, niet langer deel uitmaken van een gezin of een gemeenschap en verstoten zijn van de maatschappij. Kunstenaars, zorgmedewerkers en de bezoekers creëren samen een nieuw afscheidsritueel, want ook zij hebben recht op een waardig einde.    

Wie & Wat?

Bezoekers van het inloopcentrum ‘de Lange Gaank’ in Turnhout zijn vaak mensen die nergens nog terechtkunnen. Ze zijn nergens welkom, zorgen voor ‘overlast’ en dolen rond. Vaak zijn deze mensen ook niet meer welkom bij vrienden of familie en zijn dak- of thuisloos. Het inloopcentrum is een plek waar ze mogen zijn, waar er niets moet, waar ze tot rust kunnen komen. Ze krijgen een tas koffie of een kom soep. Ze kunnen er een douche nemen, hun was doen of een computer gebruiken.  
De uitzichtloze situatie maakt mensen vaak wanhopig, radeloos. Daarom kan het tijdens de openingsuren best pittig zijn. Groepsactiviteiten werken vaak rustgevend. Het bezig zijn, het samen vormgeven aan iets geeft zin. Daarom willen ze ook dit project samen uitwerken met de bezoekers, op hun tempo.  

Medewerkers van het inloopcentrum merkten op dat er voor hun gasten, die overlijden, geen openbare dienst is. Daardoor hebben bezoekers die elkaar soms al lang kennen geen mogelijkheid om afscheid te nemen van elkaar. In het inloopcentrum organiseren de medewerkers dan een ophaling om een koffietafel te organiseren. Op deze manier halen ze samen herinneringen boven en nemen waardig afscheid van hen. Want iedereen verdient een waardig afscheid.   

Met dit project willen ze een ritueel ontwikkelen dat samen kan gedaan worden met de bezoekers van het inloopcentrum om verlies een plaats te kunnen geven. Rituelen zijn bij uitstek cultuurgebonden en dus ook maatschappijgebonden. De doelgroep in kwestie is vaak net verstoten van deze maatschappij. Met dit ritueel hopen ze een gevoel van behoren tot een groter geheel op te roepen. Meer bepaald behoren tot een gemeenschap.  

Met deze wens gingen ze naar kunstenaar Adriaan Severins om dit proces te begeleiden. Hij zal op een zo laagdrempelig mogelijke manier te werk gaan en de interactie op het tempo van de bezoekers laten groeien. Zo bouwt hij vertrouwen op om zo samen te kunnen werken aan het geheel. Eens dat vertrouwen er is, zullen ook studenten uitgenodigd worden in het proces. Aan de hand van dit project willen ze ook de kans nemen om verbinding maken tussen LUCA School of Arts en CAW De Kempen. Elkaars werking, leren kennen, vertrouwen opbouwen en de deur openzetten voor verdere samenwerking met een grotere participatie van de studenten.  

Tijdens het project zal geëxperimenteerd worden met verschillende kunstdisciplines om te ondervinden wat wel en niet werkt. Al zal het proces telkens vertrekken vanuit luisteren. Adriaan werkte al vaker met kwetsbare doelgroepen in verschillende kunstvormen en startte daarbij altijd vanuit het opnieuw verbinden met het zintuiglijke, om zo tot iets authentieks te komen. Hij bouwde een eigen methode uit om vanuit wat er naar boven komt in die eerste workshops een vorm te vinden die het meest geschikt is. Zo creëerde hij o.a. al de podcast Opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, de theatervoorstelling HARNAS in Katarsis (mensen met verslavingsproblematiek) en de nieuwe dialoog-vorm 123 vragen in samenwerking met een groep gevangenen en vrije burgers.  

Waarom?

Het hele proces staat in het teken van gezien en gehoord worden. Elke stap heeft belang. Bovendien is toewerken naar en het uitvoeren van een ritueel gemeenschapsvormend. 

Wie is wie in dit traject

Lees hier.

Wil je meer te weten komen over de oproep? Klik hier voor alle info.
Hier vind je een overzicht van de 6 trajecten voor (H)art&society.

Sinds september 2018 bundelen Cera en Demos de krachten en delen we ambities wat betreft het realiseren van maatschappelijke impact in het domein Kunst en Cultuur, voordien via Arts in Society Award en het Cera Impulsprogramma, vanaf 2023 via (H)art&society.

Met 400.000 enthousiaste vennoten is Cera de strafste en warmste coöperatie van het land. Samen geraken we verder, beleven we meer en investeren we beter in initiatieven die (het) goed doen en mensen verbinden, in projecten die opbrengen voor ons allemaal. Samen hebben we ’t goed voor elkaar.