Challenge 3: Hoe kunnen we trainingen voor jeugdprofessionals en vrijwilligers herdenken?

Het onderzoeksrapport 'Speak out, act in! Ageren tegen racisme en discriminatie' bundelt middels een literatuurstudie en veldbevraging de meest urgente informatie over discriminatie en racisme in het jeugdwerk, sport, cultuur en de jeugdzorg. Op basis van deze info werd zorgvuldig een batterij aan specifieke challenges gedefinieerd die aangepakt worden op de hackathon van 24 en 25 september. Hieronder gaan we in op de challenge over 'trainingen herdenken voor jeugdprofessionals en vrijwilligers' en geven we enkele bevindingen uit het rapport mee als duiding.

Sensibilisering en vorming worden naar voor geschoven als speerpunten en binnen de sector circuleert een aanbod van methodieken en aansluitende bijscholingen. In die zin “beschikt het Vlaamse jeugdwerk en de lokale jeugddiensten over een toegankelijke en actuele inventaris van alle bestaande methodieken en tools voor laagdrempelig jeugdwerk, en voor een beter begrip en kennis van kinderen en jongeren”. (Departement Cultuur, Jeugd en Media, 2018)

Maar alleen inspiratie volstaat uiteraard niet om efficiënt en effectief te reageren op discriminatie en die, idealiter, zoveel mogelijk te voorkomen.  Het is van het grootste belang om de keuze voor een interventiestrategie te laten aansluiten bij de doelgroep en bij de specifieke context en daarnaast voldoende rekening te houden met de randvoorwaarden die vervuld moeten zijn om succesvol te kunnen zijn

Taouanza en Felten (2017) weerhouden 4 types interventies:

1.  Dialooginterventies gebaseerd op het faciliteren van contact en dialoog tussen minderheidsgroep en/of gestigmatiseerde groep
2. Sociale normering, waarbij gewerkt wordt met het stellen en versterken van een positieve groepsnorm
3. Goede voorbeeld, waarin de dialoogbenadering en het stellen van een sociale norm gecombineerd worden
4. Confrontatie met vooroordelen, waarin er naar gestreefd wordt mensen meer controle te geven over hun (vaak impliciete) houding.

Naast deze 4 types –terug te vinden in verschillende concrete vormen—besteden we ook aandacht aan een vijfde type dat meestal als “storytelling” wordt aangeduid: het vertellen van verhalen.

Over de vraag hoe door contact vooroordelen verminderd worden, geefd de literatuur 3 belangrijke elementen aan: i) contact verhoogt de kennis over de ‘andere’, ii) contact verlaagt de angst over contact met ‘de anderen’ en iii) contact verhoogt empathie. Alhoewel ook de factor kennis ook significant was, heeft vermindering van angst en de verhoogde empathie het grootste effect op de vermindering van vooroordelen.

Vorming van leiding, vrijwilligers, coaches ... kan hier een positieve rol bij spelen. Voor ons onderzoek stelden we een lijst op van onderwerpen die we aantroffen in omschrijvingen van trainingen rond het brede thema discriminatie. Een greep uit topics: Dialoog, sensibilisering, veilige omgevingen, omgaan met escalatie, vertrouwensrelaties, nazorg binnen de organisatie, positieve rolmodellen, preventie van discriminatie, escalatie van conflictsituaties, straffen, verminderen van discriminatie, situatieanalyse, nazorg ten behoeve van slachtoffers, cultuursensitiviteit, weerbaarheid, negatieve rolmodellen en juridische aspecten.

In de context van deze onderwerpen komen komt een brede waaier van werkvormen waarmee tegen discriminatie geaard kan worden. De belangrijkste zijn kennisoverdracht, reflectie, groepsgesprekken, individuele coaching, rollenspel, diverse spelvormen, dialoog (gesprek) en casussen.Slechts 10% van deelnemers aan de studie geven aan dat in hun ervaring binnen hun sector de eerstelijnsvantwoordelijken (leidinggevenden, animatoren, trainers...) verplicht een training krijgen waarbij discriminatie aan bod komt. 55% geeft aan dat zo’n training mogelijk is op vrijwillige basis en 35% geeft aan dat zo’n training er gewoon niet is.Wanneer we kijken naar wat in trainingen met betrekking tot discriminatie aan bod komt blijken weinig onderwerpen die in de literatuur aangegeven worden uitgesproken aan bod te komen. Elementen die behandeld worden met daaraan ook een praktijkcomponent gekoppeld zijn het voorkomen van escalatie (12,5%), straffen (12,5%) en dialoog (12,5%).Nazorg (voor wie gediscrimineerd werd), weerbaarheid, het effect van negatieve rolmodellen en juridische aspecten komen niet of slechts oppervlakkig vermeld aan bod.Ook over de didactische werkvormen van vorming kan nagedacht worden. Kennisoverdracht (36% van de respondenten) , groepsgesprekken (35%) , dialoog (25%), individuele reflective (26%) en een spelvorm (20%) komen regelmatig tot frequent voor. Van casussen, conflicthantering en individuele coaching sessies worden door minder dan 15% aangegeven dat ze regelmatig of frequent gebruikt worden in training en vorming

Hier kan je het rapport verder lezen.

Op de hackathon wordt deze challenge begeleid door: Aline Nyirahumure

Aline is geboren in Rwanda en woont sinds haar tiende in België. Ze studeerde af als sociaal-culturele werker op Hogeschool-universiteit Brussel. Sinds jonge leeftijd is ze actief als vrijwilliger in verschillende verenigingen en werkt ze aan het ondersteunen van jongeren met een migratieachtergrond bij het vinden van hun weg naar studies en werk. Ze is sinds haar tienerjaren actief in de jeugdsector. Van animator en hoofdanimator op speelpleinenwerking, leiding in de Chiro tot jeugdwerker bij D’broej Centrum west. Ook is ze een ex-coach en leidinggevende in verschillende buitenschoolse opvangcentra. Momenteel steekt ze haar energie in het runnen van Kuumba vzw (Het Vlaams-Afrikaans huis). Een organisatie die als doel heeft een schakel te zijn tussen de groeiende mix van Vlaamse en Afrikaanse culturen, Kuumba bouwt bruggen binnen zowel de stad als binnen Vlaanderen.