Dossier Netwerkdag lokale netwerken van 8 november 2022 in Hasselt

item_left

Kathie Danneels

item_right

Dossier Netwerkdag lokale netwerken van 8 november 2022 in Hasselt

Dossier

Op dinsdag 8 november 2022 vond de 7de editie van de 'Demos Netwerkdag voor lokale netwerken vrijetijdsparticipatie mensen in armoede' plaats. Z33 in Hasselt bood de ideale setting waarin al de deelnemers elkaar konden ontmoeten om zich te laten inspireren door kunst, lezingen en workshops.

Met de inbreng en de expertise van enthousiaste en succesvolle praktijken, werkingen en lokale overheden brachten we een goedgevuld programma voor 80 deelnemers.

Graag geven we je een paar impressies van deze boeiende dag mee. Je krijgt de kans om de presentaties te bekijken. Verder denk je mee na over de reflecties en uitspraken uit de verschillende sessies.

In 2022 maakten we kennis met verhalen en praktijken in Limburg waar je als participatiewerker warm en enthousiast van wordt. Op basis van die ontmoetingen en met de inbreng van verschillende personen en instanties, stelden we het programma van 8 november op.

Verwelkoming en inleiding

Bart Ketelslegers en Ben Verstreyden van Demos zorgden voor het welkomstwoord op de netwerkdag. Ze blikten met de aanwezigen terug op enkele moeilijke jaren voor vrijetijdsparticipatie. De lockdowns en maatregelen zorgden echter ook voor sterke en creatieve praktijken. Met de nodige creativiteit vonden mensen hun weg naar ontmoetingen, cultuurbeleving, jeugdwerk en sport.

Het centrale thema voor deze netwerkdag was ‘over het muurtje’. We moedigden alle betrokken partijen op het kruispunt van vrije tijd, welzijn en inclusie aan om breed te kijken naar hun projecten. Met een waaier aan diverse mensen, organisaties, sectoren kon iedereen zich laten inspireren en versterken.

Cultuurparticipatie verhogen en verbreden in Nederland

Na deze introductie keken we samen over het muurtje naar Nederland. Het LKCA, het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, zet zich in om de focus op cultuureducatie, -participatie en de toegankelijkheid van cultuur te vergroten. En dit in samenwerking met talrijke partners.

Ingrid Smit van het LKCA nam de deelnemers in haar presentatie doorheen een aantal observaties en reflecties. Die leverden interessante insteken om naar de Vlaamse praktijk van vrijetijdsparticipatie te kijken. Naast een gevoel van herkenning, wist Ingrid de aanwezigen steeds te verrassen met een mooi verhaal of een wijze methodiek.

Doet onderstaande foto jou ook glimlachen? Wat valt je op?

De foto is gemaakt bij een schilderactiviteit voor ouderen. Leyden Academy heeft in 2020-2021 het onderzoek Kunst in de Zorg uitgevoerd. Diverse ouderenprojecten werden daarbij onder de loep genomen.

Deelnemers werden voor en na het schilderen gefotografeerd. Na de activiteit zie je een totaal ander beeld: een gevoel van ontspanning, rust en blijheid primeert. Door kunstparticipatie worden mensen uitgedaagd, ervaren ze een positief gevoel en gaan ze diepgaandere contacten met elkaar aan.

In Nederland loopt vanaf 2021 het vierjarig programma Cultuurparticipatie. In dat kader kan je projecten indienen die de cultuurparticipatie verhogen en verbreden. Op de website lees je meer over de projecten.

In Vlaanderen ken je misschien het project ‘Bewegen op verwijzing’? Ingrid Smit verwees naar Kunst op recept, via een doorverwijzing van de huisarts kan je een kunstzinnige activiteit uitvoeren.

Ingrid toonde vervolgens een korte reportage over een dansproject in een sociale aandachtswijk. Het project had in eerste instantie als doel om met jongeren en jongvolwassenen een vrij strak danstraject af te leggen. Vanaf dag één zagen de begeleiders en de dansdocent dat er ook heel wat kinderen interesse hadden. Ze pasten hun aanpak aan en gingen met de kinderen en jongeren aan de slag.

“Als je dit als kunstenaar, als jongerenwerker, niét omarmt, waar ben je dan in godsnaam mee bezig?”, aldus de kunstenaar.

Impressies uit de verschillende workshops en sessies

Deelnemers maakten een keuze uit acht workshops rond verschillende topics. Tijdens en tussen de workshops was er tijd voor echte ontmoetingen en gingen ze met elkaar in dialoog.

Spring snel naar een specifieke sessie:

Sessie 1: Samenwerken rond vrijetijdsparticipatie over de gemeentegrenzen .
Sessie 3 en 8: Escaperoom 'Ontsnappen uit armoede'
Sessie 4: Kinderarmoede: Bruggen tussen vrije tijd, kinderopvang, jeugdwerk, onderwijs en welzijn. Drie integrale basiswerkingen aan het woord.
Sessie 5: Participatief werken vanuit een cultuurcentrum.
Sessie 6: Een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie binnen een breed armoedebeleid
Sessie 7: Instrumenten voor vrijetijdsparticipatie (lokale netwerken, Rap op Stap, Vrijuit, UiTPAS, Iedereen Verdient Vakantie)
Sessie 9: Participatief theater maakt actiegerichte dialoog mogelijk
Sessie 10: Bouwen aan de (digitale) samenleving. Digidak doet aan community-building vanuit de eigen locaties.

En de extra's:

Rondleiding op expo 'Fitting In' in Z33
Expo SAAMO, portretten van mensen tegen sociale uitsluiting
Het fotoalbum van de netwerkdag

Samenwerking rond vrijetijdsparticipatie over de gemeentegrenzen

Intergemeentelijk en/of regionale samenwerking binnen cultuur (en jeugd) staat hoog op de beleidsagenda van de Vlaamse Overheid. Ook op het terrein zien we vaak diensten en besturen die samenwerken en ideeën uitwisselen.

Tine Van den Heuvel was tot voor kort Regiocoördinator Vrije Tijd binnen het samenwerkingsverband Neteland. Ze nam de deelnemers mee in hun afgelegde traject van samenwerking tussen diensten vrije tijd, sociale diensten en armoedepartners binnen het eerste – gesubsidieerde – regionale netwerk vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen. In groepjes gingen de deelnemers met de aangereikte kwesties aan de slag, met de ondersteunende inbreng van OP/TIL, van Jo Sollie van IGS Noordrand, en van Irina Van Goethem, coördinator van het intergemeentelijke ‘Beleefproject’ in Vlaams-Brabant.

Hier vind je een kort verslag van de sessie.

Escaperoom, ontsnappen uit armoede

Avansa Limburg maakte de escaperoom samen met mensen die ervaring hebben met kansarmoede. Wat een doeltreffend concept om de beleving van armoede bespreekbaar te maken. Deze workshop kan je nog tot september 2023 boeken.

Lees het korte verslag van onze stagiaire Marthe.

Wil je zelf met je collega’s of vrijwilligers de Escaperoom spelen? Hier vind je meer info.

Kinderarmoede: bruggen tussen vrije tijd, kinderopvang, jeugdwerk onderwijs en welzijn

Drie integrale basiswerkingen in Vlaanderen namen hier het woord:

Lieven Verlinde, adjunct-coördinator van buurtwerk ’t Lampeke, nam de honneurs waar en begeleidde de sprekers en deelnemers doorheen de workshop. Bekijk je graag de presentaties, klik dan telkens op de werking. Het verslag van deze workshop vind je hier.

Participatief werken vanuit een cultuurcentrum

Roel Tulleneers van cultuurcentrum de Werft in Geel nam de deelnemers mee in een inspirerend verhaal. Het cultuurcentrum van Geel evolueerde van een puur ‘toeleiding naar aanbod’ naar diepgaandere participatie. Onze collega, Turid Sintobin, modereerde en schreef een helder verslag.

Optimale inbedding van een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie binnen een breed lokaal armoedebeleid

We gingen in gesprek met armoedebeleidsverantwoordelijken, trekkers van lokale netwerken en de armoedevereniging de Sfeer uit Genk. Armoede is wat men noemt een ‘wicked problem’: een problematiek waarvoor geen simpele oplossingen bestaan en waarvoor een netwerk van actoren nodig is om het aan te pakken. Met de toename van de armoedeproblematiek stijgt ook de vraag in steden en gemeenten om hier een specifiek beleidsprogramma voor op te zetten. Wat is de rol van het lokaal netwerk in dat geval binnen dit breder geheel en hoe kijken armoedebeleidsverantwoordelijken ernaar? Nele Schroyen van VVSG begeleidde het gesprek. Hier vind je het verslag.

De bestaande bovenlokale instrumenten ter bevordering van vrijetijdsparticipatie op lokaal niveau

De afgelopen jaren werden verschillende maatregelen en instrumenten ontwikkeld om vrijetijdsparticipatie mogelijk te maken:

de lokale netwerken vrijetijdsparticipatie
de UiTPAS
het VRIJUIT-aanbod
Iedereen Verdient Vakantie
de Rap op Stap-kantoren
de federale toelage voor participatie en sociale activering
...

Op de netwerkdag lichtten Medewerkers van Publiq, Iedereen Verdient Vakantie en Demos/VRIJUIT deze maatregelen toe en beantwoordden met plezier al de gestelde vragen.

Wil je meer weten over deze sessie? Bekijk de presentatie. Heb je nog extra vragen over deze tools? Stuur ons een mailtje: lokalenetwerken [at] demos.be.

Participatief theater

Armoedevereniging OnderOns in Sint-Truiden zette het voorbije jaar een actiegerichte dialoog op rond het thema wonen. In het participatief theater komen situaties en conflicten uit de realiteit op het podium. Samen met het publiek werd gezocht naar verbondenheid tussen mensen in armoede en zij die de sleutels tot armoedebestrijding en – in dit geval – de woonproblematiek in handen hebben.

Nathalie Pirenne, opbouwwerker bij Saamo Limburg en OnderOns en Dimitri, een van de acteurs vertellen de deelnemers over het theater, het proces en de opgedane inzichten. Regisseur Ann Duchateau laat iedereen kennismaken met de werkvorm. Lees meer over dit traject.

Bouwen aan de (digitale) samenleving. Wat met die digitale kloof?

Corona legde de vinger op de wonde: de digitale kloof wordt alsmaar groter en speelt ook op het terrein van vrije tijd. De verschillende overheden in ons land staan voor de uitdaging om die kloof te helpen dichten. Veel lokale besturen zetten diensten op ter ondersteuning, al dan niet in de vorm van een digibank.

Blenders gaat met zijn Digidakwerking nog een stap verder om het menselijke in de digitalisering te versterken. Door van de Digidaklocaties toegankelijke plekken te maken waar naast digitalisering ook ontmoeting, community building en actief burgerschap te promoten. Jef De Backker van Digidak nam de deelnemers mee in dit digitaal verhaal dat met vallen en opstaan en vooral veel experimenteren tot stand kwam. Lees het verslag.

De gebruikte presentaties van Digidak vind je hier en hier.

Extra’s op de netwerkdag

Fitting In

De deelnemers genoten van de groepstentoonstelling Fitting In in Z33 en de fototentoonstelling van SAAMO Limburg.

Kunstenaars en ontwerpers tonen in 'Fitting In' hoe rijk de wereld is. Als we tenminste openstaan voor de vele stemmen rondom ons. Ze benaderen identiteit vandaag als gelaagd of vloeibaar. Samen met jou tasten ze de grenzen af tussen mode, beeldende kunst, fotografie, design en de wereld.

Expo SAAMO, portretten van mensen tegen sociale uitsluiting

Onze netwerkdag bood een platform voor deze krachtige fototentoonstelling. Expo SAAMO is een interactieve expo die naar aanleiding van de wereldverzetdag tegen armoede werd opgezet.

Met verschillende Limburgse armoedeorganisaties bundelt SAAMO Limburg de krachten om een sensibiliserende actie te organiseren.

Met een expo van portretten van mensen in kwetsbare posities tonen ze aan een breder publiek dat armoede niet enkel een financieel gemis is. Armoede situeert zich op verschillende levensdomeinen. Armoede betekent ook creatief moeten omspringen met wat er wél is. Samen met mensen in armoede tonen ze hiermee ook hun krachten. SAAMO werkte hiervoor samen met fotografe Morgane Gielen (No Babes) en Z33 House for Contemporary Art, Design and Architecture in Hasselt.

Bekijk de beelden en de verhalen achter de portretten

Zin om nog wat meer van de sfeer op te snuiven? Neem een kijkje in het fotoalbum van de netwerkdag. Met veel dank aan de creatieve en getalenteerde fotografen van Zwiep, een project van Gigos vzw.

Hierbij sluiten we dit dossier af. We kijken bij Demos al uit naar een volgende editie van de netwerkdag in het najaar van 2023. We houden je op de hoogte!