Ondersteuning bovenlokale netwerken vrijetijdsparticipatie

Een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie in jouw regio? We nemen je mee in de start van het bovenlokaal netwerk en de uitvoering van de afsprakennota.

Onder de nieuwe regelgeving binnen het Decreet bovenlokale cultuurwerking kunnen IGS'en cultuur vanaf april 2026 een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie aanvragen. Met deze maatregel zet de Vlaamse overheid in op intergemeentelijke netwerksamenwerking die participatiedrempels voor personen in armoede op het vlak van cultuur-, jeugdwerk- en sport aanpakken. Dēmos ondersteunt deze netwerken vrijetijdsparticipatie in het uitbouwen van een dynamisch en inclusief vrijetijdsbeleid. 

Van lokale naar bovenlokale netwerken vrijetijdsparticipatie

Voor de netwerken vrijetijdsparticipatie betekent dit dus dat ze vanaf 2027 bovenlokaal georganiseerd worden, en niet enkel nog lokaal. Vanaf 2032 zullen alle lokale netwerken moeten worden opgeschaald naar bovenlokale netwerken vrijetijdsparticipatie. Maar: hoe zit het nu met de huidige lokale netwerken? Kunnen er nog nieuwe lokale netwerken opstarten? En wat met de ondersteuning vanuit Dēmos?
Daarover lees je meer in dit artikel. 

Wat zijn lokale netwerken vrijetijdsparticipatie? 

Bekijk onze gespreksstarters: drie filmpjes die in een notendop de werking van de lokale netwerken vrijetijdsparticipatie duidelijk maken. 

Wat zijn bovenlokale netwerken vrijetijdsparticipatie?

De Vlaamse overheid ondersteunt bovenlokale netwerken vrijetijdsparticipatie met een werkingssubsidie om het vrijetijdsaanbod toegankelijk te maken voor personen in armoede.

Bovenlokale netwerken zijn netwerken rond vrijetijdsparticipatie tussen meerdere gemeenten binnen een referentieregio en opgezet vanuit een intergemeentelijke samenwerking cultuur. Het bovenlokale netwerk bouwt een werking uit rond vrijetijdsparticipatie voor personen in armoede en creëert een structurele samenwerking tussen de partners: de diensten bevoegd voor cultuur, jeugd en sport van de deelnemende gemeenten; de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn van de deelnemende gemeenten; de verenigingen van personen in armoede uit de regio. Samen worden gerichte acties opgezet om participatie te bevorderen. 

Met de kernpartners van het bovenlokaal netwerk kan je een afsprakennota voor een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie indienen, om vanaf januari 2027 van start te gaan. Je dient deze in als onderdeel van de cultuurnota voor de erkenning van het IGS cultuur en dat uiterlijk op 1 april 2026. Een beoordelingscommissie beslist vervolgens over de subsidiëring van je bovenlokaal netwerk. Voldoet je aanvraag aan alle voorwaarden? Dan je starten met de uitrol van het netwerk vrijetijdsparticipatie! 

Niet zeker hoe je hieraan moet beginnen? Dēmos ondersteunt je graag bij de voorbereiding ervan. 

Opstarttraject naar een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie  

• We staan klaar om je te ondersteunen bij de afweging voor een bovenlokaal netwerk en de voorbereiding van het traject.
• We begeleiden de sleutelmomenten in het traject om tot een bovenlokaal netwerk te komen (maar vraag het tijdig aan, want we kunnen dat enkel garanderen voor zover de agenda het toelaat).
• We geven advies en feedback op de afsprakennota indien gewenst
• Elk netwerk vrijetijdsparticipatie wordt gratis ondersteund door Dēmos.

Twee belangrijke uitgangspunten

• Onze begeleiding vertrekt vanuit een coachende houding: steden en gemeenten ondersteunen om een zo groot mogelijk deel van het traject zelf te kunnen dragen
• In onze begeleiding werken we inclusief en participatief: steden en gemeenten ondersteunen om een zo groot mogelijke verscheidenheid aan stemmen in het proces te betrekken 

Stapsgewijs naar een bovenlokaal netwerk

In vier à vijf sessies werken we aan de vorming van een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie. Voor zover onze agenda dit toelaat, kunnen we de sleutelmomenten in deze stappen begeleiden 
De volgende thema's moeten besproken worden om tot een afsprakennota te komen:

• De structuur, rollen en praktische organisatie en de betrokkenheid van de partners op de planning, uitvoering en evaluatie van acties
• Bespreking en goedkeuring van de omgevingsanalyse (vooraf voorbereid door het IGS)
• Het uitwerken van een gedeelde visie, strategische doelen en ambities
  • De verdeling tussen wat lokaal gebeurt en wat zich op bovenlokaal vlak kan afspelen
  • Afstemming op de cultuurnota van het IGS
• De definitie en afbakening van de doelgroep(en): personen in armoede, en de vraag of en hoe de criteria zich tot andere kwetsbare groepen verhouden
• Operationele doelen en acties
• Begroting en afspraken rond cofinanciering

Je bovenlokaal netwerk (of lokaal netwerk in de overgangsperiode) in actie

Met de kernpartners werkte je toe naar een subsidieaanvraag voor je (boven)lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie. Die werd goedgekeurd en gesubsidieerd door de Vlaamse overheid. Nu moet je starten. Maar hoe?  

Dēmos blijft voorzien in ondersteuning. We doen dit met een open aanbod aan vorming en kennisdeling, maar kunnen ook ondersteunen op maat. 

• Helpdesk - Een concrete vraag en snel antwoord nodig? Contacteer onze helpdesk voor (boven)lokale netwerken vrijetijdsparticipatie via een e-mail naar netwerken [at] demos.be. Je krijgt snel een antwoord van onze medewerkers.
• Coaching & advisering -We zijn  graag een klankbord voor de netwerkregisseurs. Contacteer ons via e-mail naar netwerken [at] demos.be en geef kort aan wat je graag in een coachingsgesprek wil bespreken. We contacteren je telefonisch om je vraag te verkennen en plannen het gesprek met je in. Op deze pagina lees je hoe we een coachingsgesprek aanpakken en wat je kan verwachten.  
• Inspiratie en uitwisseling - Demos brengt netwerkregisseurs en partners van netwerken vrijetijdsparticipatie op verschillende momenten samen voor inspiratie en uitwisseling. Schrijf je in op onze nieuwsbrief voor een maandelijkse update. 
• Vorming - Misschien is het (boven)lokaal netwerk net je nieuwe job geworden of wil je graag een volgende stap zetten? Demos heeft twee vormingen speciaal voor partners in een netwerk vrijetijdsparticipatie: een basisvorming en een verdiepende vorming rond netwerken en samenwerken 
• Procesbegeleiding op maat: misschien wil je een extra denkdag inlassen of een specifieke begeleiding rond bijvoorbeeld een op te richten vrijetijdsinitiatief? We spreken op maat af wat er nodig is en wat we kunnen betekenen voor het netwerk.

Helpdesk, coaching, advies en inspiratie en uitwisseling zijn gratis. We voorzien dit vanuit onze decretale opdracht. De Vlaamse overheid draagt de kosten ervan. Voor vormingen vragen we een vaste bijdrage en voor  procesbegeleidingen wordt een prijs afgesproken op basis van de opdracht.