Dialoogdag Inclusie in de 20 - verslag

tekening: Eva Lynen

Inclusie in de 20

De Dialoogdag bracht organisaties en ervaringsdeskundigen samen die werken aan inclusie van jongvolwassenen met een handicap. Zij deelden hun visie en aanpak. Zij werken zowel inclusief als exclusief of iets er tussenin. Verbindend is dat elk van hen kan helpen om de mindset op inclusie van mensen met een handicap te zetten. Ze brachten concrete tips, eye openers of verhelderden drempels, toonden hoe zij werken en welke uitdagingen zij tegen komen. De deelnemers legden de link met hun eigen werkingen.

Deze mix van enerzijds de ‘aanstokers’, zij die als ervaringsdeskundigen anderen uitdagen, anderzijds het brede scala aan sectoren dat vertegenwoordigd was (sport, cultuur, jeugd, maar ook uit de zorg of socioculturele sector en media) zorgde voor animo en kruisbestuivingen. Eva Lynen tekende mee. Haar illustraties zullen dit verslag gauw verrijken.

Inleiding: van onderzoek naar praktijkvoorbeelden

De dag begon – na een korte inleiding – met Beno Schraepen, onderzoeker en docent. Hij bracht het boek 'Excluses. Wat uitsluiting doet met mensen' uit. Hij schetst een geschiedenis van exclusie, de Vlaamse de systemen en structuren. Tegelijkertijd is dit een vurig pleidooi om recht te doen aan mensen met een handicap. Organisaties die een specifiek aanbod hebben spelen hun rol en staan ook vaak vooraan in de rij om samenwerkingen op poten te zetten. Maar het omgekeerde moet ook gebeuren: reguliere werkingen die de keuzevrijheid van elke mens mee waarmaken. Handicap zit niet in de persoon, handicap ontstaat in de interactie. En daar kan en moet iedereen iets aan doen. Je vindt zijn presentatie hieronder als bijlage.

Loes Messens lichtte de werking van Circus zonder handen toe. Na een ervaringsgerichte circusopwarmer lichtte ze toe hoe zij zorgen voor betrokkenheid van kinderen en ouders, en breder ook de buurt of partners (met daarbij ook de belofte volgend op wat Beno Schraepen zei, dat ze ook andere scholen gaan bezoeken, niet enkel de ‘reguliere’ om hun werking voor te stellen). En hoe ze een groeiparcours steken in elk traject. Gaande van deelnemer tot begeleider en vrijwilliger. Ze kiezen er voortaan ook voor om standaard voldoende plaatsen te hebben voor kinderen of jongeren met een sterkere begeleidingsnood. In de communicatie kunnen ze dit expliciet opnemen. Nu neemt de zoektocht naar een begeleider, het juiste moment en dergelijke al een periode in beslag waarin het kind niet kan starten en dat is zonde. Dit is een groeiproces voor de organisatie. Door een project te starten met partners, ontstaat kennis en ervaring, die kan doorgegeven en verder ontwikkeld worden.
Het inzetten op gemeenschapsvorming uit zich in een inclusieve werking en omgekeerd. Outreachend werken loont. Zorgen voor een goede groepsdynamiek loont. Het circus, het doen, schept een gemeenschappelijke taal waarmee je verder geraakt. Experimenten opzetten schept ruimte naar inclusie toe, ook als het gaat over handicap. Haar presentatie vind je hieronder.

Aanstokers in cirkels

Na de middag waren er zeven gesprekstafels van aanstokers. Geanimeerde gesprekken en workshops volgden. Je vindt hier de thema’s terug. Het verslag vind je per tafel hieronder bij de bijlagen. Drie van hen werden voorafgaand geportretteerd. Je vindt de link naar de filmpjes onderaan.

Jasper en Koen van MIXAR Rugby nemen je mee in de werking van deze inclusieve ploegsport en hoe ze deze vanuit hun basisvisie ontwikkelen in verschillende steden, ingebed in bestaande clubs. Met een belangrijke uitsmijter: iedereen heeft recht op risico’s. Zie ook dit artikel en hun presentatie als bijlage onderaan dit artikel.

Jolien van Chiro Vlaanderen laat zien op welke niveaus zij werken aan inclusie en waarop zij nog botsen. Ze toont tools en producten die zijn uitgewerkt en vertelt over de andere vormen van ondersteuning. Toch blijkt de eerste stap zetten vaak niet evident. Hoe komt dat en hoe kan die stap toch genomen worden? 

Hanne (ervaringsdeskundige) en Lize (Brake Out). Hanne bouwt aan vertrouwen en gelijkwaardigheid. Wat betekenen deze termen in het kader van inclusie? Een actieve en talentgerichte verkenning. 

Ivo en Jolien van Westhoek Vrije Tijd Anders. Jolien kwam bij WVA terecht als jongere en is nu 3 jaar later een vaste waarde als deelneemster en vrijwilliger. De manier waarop WVA voor ieder een plek vindt om zichzelf te zijn zit in maatwerk. Over fluïde omgaan met rollen in een organisatie, over durf en het niet-weten, vrijheid en communicatie. 

Marie en Tess van HandiKNAP en Karin van Groep INTRO delen hun ervaringen over samenwerken met mensen met een handicap. Met de groep werden drempels benoemd en besproken in verschillende contexten en oplossingen aangereikt. Onder andere over het geloof in elkaars kunnen, communicatie en autonomie respecteren. 

Ellen is ervaringsdeskundige, Krista werkt voor Pasform. Uit de verhalen van de ervaringsdeskundigen verstandelijke beperking groeide een concrete omschrijving en de essentie van inclusie waar het woord 'samen' centraal staat.

Dries is ervaringsdeskundige bij Autisme Leeft, waar Marleen werkt. Als lid van Jeugdwerking de Spetters en als vrijwilliger heeft hij heel wat tips te delen over samenwerken. Wat betekent veiligheid, hoe ontstaat betrokkenheid, wat betekent het verschil tussen leiding en begeleiding? Labels zetten vast, laat ze los.

We vinden een aantal thema's of tips terug overheen de dag: 

• Maak ruimte voor ontmoeting en contact
• Communiceer open en transparant
• Breek vaste kaders open en experimenteer
• Kijk en werk talentgericht
• Zorg voor uitwisseling en samenwerking

Ook als organisator keken we over heel wat drempels heen. De locatie was moeilijk te vinden op de site van Tour&Taxis, presentaties en het overzicht van de dag waren soms moeilijk zichtbaar of leesbaar, woordkeuze niet altijd overdacht. Er was ruis doordat de ruimtes niet allemaal even goed van elkaar waren gescheiden. En wie daar was, heeft natuurlijk al een bepaalde blik richting inclusie. 

Bij een dergelijke netwerkdag merk je dat ruimte maken loont. Je merkt dat ideeën bestuiven. Zo vindt inclusie zonder excluses haar weg en dat is hoogdringend.

Op deze pagina vind je de presentaties en verslagen terug. We vullen aan met links naar toolkits of eerdere artikels en met de fantastische tekeningen van Eva Lynen.

Je kan ook een kijkje nemen op onze site naar vroegere artikels:

• een toolkit voor de shift in dans
• een toolkit voor je organisatie van Konekt
• een toolkit voor musea

En ook nog elders:

• een inspiratiewaaier van het Nederlandse kenniscentrum Movisie
• een recent onderzoeksrapport van stad Gent en Oranje vzw naar speelkansen van kinderen en jongeren met een beperking