Participatief programmeren bij cc Leopoldsburg

Foto: (c) TROEP cc Leopoldsburg

Tiana Van de Weyer en Evi Lommers werken als stafmedewerker bij CC Leopoldsburg. Ze houden zich met vanalles bezig in het cultuurcentrum, van communicatie en programmatie tot het organiseren van cursussen en workshops. Ze werken graag samen en verdelen de taken onderling naargelang wat best bij wie past. Sinds enkele jaren staat ook de opvolging van TROEP in hun takenlijstje. Deze groep werd opgericht in 2019 om jongeren een stem te geven in de programmatie van het cultuurcentrum en toe te leiden naar een selectie van jongerenvoorstellingen in hun aanbod. Al snel evolueerde die aanpak naar het organiseren van evenementen voor en door jongeren.

Een stap terug zetten

Voor cc Leopoldsburg zijn jongeren een belangrijke doelgroep. Maar het is niet evident om hen in het cultuurcentrum te krijgen. Toch laat het team van cc Leopoldsburg die ambitie niet los. Evi: “Onze visie is: als je iets voor jongeren wil doen, moet je dat door jongeren laten doen. Wij hebben infrastructuur en knowhow op artistiek vlak, maar we missen de raakvlakken met de leefwereld van jongeren. Je moet dat erkennen en een stap terug kunnen zetten. Zo kan je elkaar versterken. Jongeren bereiken doe je via andere jongeren.”

Dat inzicht was de start van TROEP, het jongerencollectief van het cultuurcentrum. In het begin leidden de stafmedewerkers de jongerengroep. Maar al snel gaven ze de fakkel door aan de jongeren. Tiana: “Wij zetten meer en meer een stap achteruit. Wij sturen, wij overleggen met de gemeente en brengen de nodige vergunningen in orde. Het artistieke luik en de communicatie doen de jongeren zelf. De jongeren communiceren ook vaak onderling.” 

In het begin kwamen de jongeren van TROEP een paar keer samen, kozen enkele voorstellingen en die kregen dan het TROEP label. Dat werkte niet zo goed. De jongeren maakten eigenlijk geen promo voor die voorstellingen en dus bleef de publieksopkomst heel beperkt. Evi en Tiana veranderden het geweer van schouder en kozen ervoor om de jongeren zelf events te laten organiseren. Evi: “Met oudjaar organiseerden de jongeren een livestream van lokale DJ events. Dat was de eerste keer dat ze zelf iets moesten organiseren. Deze zomer zouden ze een klein festival organiseren maar dat is helaas niet kunnen doorgaan. In november staat er een optreden van The Lighthouse gepland, een jonge band. En in april volgt er een evenement in het kader van Lokale Helden. Dat gaan ze echt volledig zelf organiseren. Het cultuurcentrum zorgt voor de nodige budgetten, infrastructuur en technische ondersteuning.”

Expertise opbouwen en uitwisselen

Het uitwisselen van expertise is een uitdaging bij TROEP. De jongerengroep wisselt vaak van samenstelling en jongeren komen niet altijd opdagen of verdwijnen soms zelfs van de radar. Tiana: “We hebben geleerd dat het niet werkt om een te groot engagement te vragen. Op dit moment doet één jongere bijna al het werk. Hij heeft een visietekst geschreven en de huisstijl uitgewerkt. We willen gaan voor een kleine, vaste kerngroep om de fakkel wat door te kunnen geven. Rond die kerngroep zit dan een heel netwerk zodat jongeren zelf kunnen aangeven welk segment hen interesseert en aan welk engagement ze zich binden. Want sommigen willen gewoon eens komen tappen. Anderen willen in het bestuur zitten. Ze moeten dit zelf kunnen kiezen.”
 
Het cultuurcentrum ondersteunt de jongeren bij hun taken. Zo liep het uitbesteden van de communicatie in het begin wat moeizaam. Tiana: “We ontwikkelden daarom een blanco sjabloon met een content planner en een tijdslijn. Intussen zijn ze daar heel vlot mee weg. Binnenkort nodigen we een expert rond jongerencommunicatie uit, in de aanloop van een volgend event van TROEP. Dat is dan idealiter een combinatie van vorming en coaching. Het is ook al gebeurd dat we een opleiding volgen en daar dan één van de trekkers van TROEP bij uitnodigen. Via TROEP doen we aan talentontwikkeling, bereiden we jongeren voor op de arbeidsmarkt en tillen jongeren elkaar tot een hoger niveau in hun artistieke ontwikkeling.”

Foto: (c) TROEP cc Leopoldsburg

Een voet tussen de deur

Om de jongerengroep, die nu uit een vijftal jongeren bestaat, nog meer uit te breiden en diverser te maken, stapte cc Leopoldsburg mee in een bovenlokaal pilootproject, Broodje Mix. Dat project focust op jongeren in een kwetsbare positie, maar het doel is wel om die groepen in een latere fase met elkaar te kunnen mixen. De jongeren van TROEP zijn ook zelf bezig met het opstellen van een plan om nieuwe leden te werven. Ze worden hierbij ondersteund door een stagiaire. Evi: “Voor ons is het intussen duidelijk dat als we jongeren willen bereiken, we dat ook in de handen van jongeren moeten laten. De leefwereld van jongeren kan je vergelijken met een lokaal waar je normaal gezien nooit komt. TROEP zorgt ervoor dat we toch een voet tussen de deur van dat lokaal hebben. Zo krijgen we toegang tot dingen waar wij gewoon niets van af weten.”

Tiana: “Dankzij de jongeren van TROEP hebben we nieuwe kunstenaars en nieuwe bands leren kennen die we een platform kunnen geven. Wij weten niet wie ze zijn en zij vinden ons ook niet zomaar. We hebben veel te bieden aan jongeren, zoals ateliers of een podium dat leegstaat in de zomer. Maar er zijn zoveel drempels. Het is onze job om dat lokale talent te faciliteren, verbindingen te leggen en te ondersteunen. Het is niet evident om dat voor individuele jongeren te doen. Via een project als TROEP lukt het makkelijker om die drempels weg te nemen en de bureaucratie die soms in de weg zit te omzeilen. We willen in de toekomst ook veel meer linken leggen met andere diensten in de gemeente.”

Evi: “We hebben iets moois in handen, maar er moet nog aan geschaafd worden. En we moeten het tijd geven, want te snel willen groeien werkt niet. Zo hebben wij de tijdens de lockdown door corona te veel op de groep afgestuurd omdat er ineens veel tijd was. Maar dat was te veel in één keer.  Zo leren we elke keer weer bij.”

Benieuwd naar andere praktijken die participatief programmeren? Lees dan meer over o.a. het Curatorenprogramma van 30CC,  de Clubconcerten van CC het SPOOR, B-scene(rs) van BUDA, Kraakcollectief van het Liers Cultuurcentrum of De Avonden van kleinVerhaal.

Dit interview kadert in het lerend netwerk van het Cera Impulstraject CURATORENPROGRAMMA rond participatief programmeren.
Tekst: An Van den Bergh (stafmedewerker kunst- en cultuurparticipatie Dēmos vzw)