Tussen kunst, welzijn en zorg: praktijkvoorbeelden

Praktijkvoorbeelden kunst in zorg- en welzijnsomgevingen

Naar aanleiding van van het project Art.is.t.Care over kunstpraktijken in woonzorgcentra, willen we meer zichtbaarheid geven aan waardevolle praktijken in de zorg en inspiratie en kaders delen om zo meer kunstenaars en organisaties uit de zorgsector in verbinding te brengen. Op deze pagina geven we diverse praktijkvoorbeelden. 

Lees hier meer over kunst in de zorg, de meerwaarde en randvoorwaarden.

Kunstpraktijken in woonzorgcentra

• podcast over theater met ouderen en hun ervaringen van Lies Vandeburie
• docu Oldscool Festival NRV Het eerste intergenerationele festival in de tuin van een WZC, productie Zie Ze Doen
• verhalen zonder woorden, residentie en tournée van accordeoniste Sara Salvérius (Klarafestival)
• Toolbox for Care, De Ambulanten. Veldonderzoek naar hoe samenwerkingen tussen de kunst- en de zorgsector op een meer inclusieve en duurzame manier kunnen gebeuren, groeit uit tot een “toolbox van de zorg”.
• Labolobo dance dance dance brengt dans naar de Brusselse rusthuizen. Dans en beweging worden gebruikt als medium om interpersoonlijke verbinding aan te gaan, over generaties heen, en betekenis te geven. Werken o.a. samen met P.A.R.T.S.
• Klarafestival in de zorg: compositie 'Eurekaantjes miljoenen' van Michiel De Naegel. Op initiatief van Klarafestival (community projecten) worden jonge componisten uitgenodigd in contexten te werken waar ze zelf niet meteen aan zouden denken. 
• 'Zoutloos', theatervoorstelling van Studio Orka. Ontstaan op locatie in een woonzorgcentrum en tourde langs een 80-tal woonzorgcentra
• Belleview, Master studenten acteren RITCS in het wzc Bellevue in Vorst.
• De expo Through Art We Care toonde de trajecten van tien IN/FINITY-kunstenaars die drie jaar lang in residentie werkten in het palliatief en supportief dagcentrum Topaz. 
• WZC De Overbron. De komende jaren zal Jean Blaute regelmatig culturele en muzikale activiteiten organiseren voor Zorgzaam Neder-Over-Heembeek. Er gaan ook andere kunstprojecten door.
• Muzik1030 home: Muziek in WZC door de gemeente Schaarbeek.
• Rosa Spiershuis. Rosa Spiers was een Nederlandse harpiste en chronisch ziek. Ze richtte het Rosa Spiershuis op in Nederland. Waar artiesten en wetenschappers, op hun oude dag, kunnen samen wonen en elkaar blijven inspireren. Acteur Kurt Defranck wil zo’n plekken ook in Vlaanderen creëren. 
• Muziek-Elixir Vzw brengt live lichte klassieke muziek voor bewoners van wzc.
• Towards unintelligibility van le projet Géo: het collectief zit onder meer in residentie, houdt er workshops met bewoners en deelt het dagelijks leven met de bewoners van Bellevue. De uitwisseling heeft invloed op de dansvoorstellingen van het collectief. 
• Amarant vzw: het project 'Art of course' brengt lezingen over kunst en literatuur in het woonzorgcentrum.

Buurtprojecten in de zorg

• Bruisende Buurt (Centrum Ambulante Diensten): CAD heeft een huis in Laken waar 4 volwassen personen wonen met een licht verstandelijke beperking. Het huis heeft een grote tuin die CAD semipubliek wil maken. Samen met de buurt en organisatie KWB Laken wil CAD deze semipublieke ruimte aantrekkelijker maken en er meer leven inblazen door verschillende activiteiten te organiseren: de tuin verfraaien, een muurschildering maken, activiteiten en tussentijdse ontmoetingen organiseren, een fietsherstelplaats,… Doel is dat buurtbewoners en cliënten elkaar beter leren kennen. De tuin wordt een plek waar enerzijds mensen uit de buurt elkaar kunnen ontmoeten en anderzijds de semipublieke ruimte kunnen gebruiken.
• De zorgtuin Ha-lo (De Ark te Brussel): In Haren heeft vzw De Ark te Brussel al jaren een graasweide met enkele dieren die zorg krijgen van de bewoners, personen met een zorgnood. De Ark vatte het plan op om de weide te upgraden naar een toegankelijke, groene zorgtuin waar niet alleen de bewoners actief op ontdekking kunnen gaan maar ook kinderen en jongeren, ouderen, mensen met een psychische kwetsbaarheid, buurtbewoners en -vrijwilligers,...
  Het doel van het project is om tegen de lente van 2024 de groene zone in de Keelbeekweg om te vormen naar een biodiverse zorg- en beleeftuin toegankelijk voor de Harenaar. Een plek waar mensen tot rust kunnen komen en elkaar kunnen ontmoeten en die uitnodigt om op ontdekking te gaan, te voelen, te ruiken, te kijken en vooral om te ervaren.
• De Boomgaard (Livez): LIVEZ is een coöperatie die vindt dat zorg anders kan. Voor en met de buurt willen ze zorgen dat buurtbewoners hun vertrouwde omgeving niet hoeven te verlaten als ze een zorgbehoefte ontwikkelen. Op de Boomgaardsite realiseren ze dit voor het eerst. Ze bouwen woongelegenheden die zich aanpassen aan de toekomstige zorgbehoeften van de buurt en werken samen met de buurt aan een divers en sterk sociaal weefsel.

Kunstprojecten in de zorg

• Demo-memo, Bie Hinnekint en The Courage to grow old. Een project rond (jong)dementie, actuele kunst en poëzie.
• Arts in Society Award. Heel wat van de geselecteerde projecten situeren zich in de context van zorg en welzijn. O.a. Binnenin, een audiodocumentaire van VETO i.s.m. KAOS.
• Studio1Room: hiphop met en door jongeren in gesloten centra.
• KAOS ontwikkelt kunstprojecten met kunstenaars die al dan niet een psychische kwetsbaarheid hebben en heeft kunstenaarsresidenties in psychiatrie. 
• Zet6+ - Gemeenschapscentrum De Zeyp - Ganshoren (Brussel).
• Villa Voortman, is een laagdrempelig ontmoetingshuis in de stad Gent en richt zich tot mensen met een dubbeldiagnoseproblematiek die om tal van redenen de aansluiting met de reguliere hulpverlening missen. Creativiteit is één van de tien regels. Regelmatig tonen ze artistiek werk
• Kunsthuis Yellow Art, Geel: wil artistiek begaafde mensen met psychische kwetsbaarheid een aangepast kader geven waarbinnen zij hun oeuvre kunnen maken. Het Kunsthuis is een huis, los van het psychiatrisch ziekenhuis en los van de relatie patiënt-hulpverlener. 
• Cultuurvuur: netwerk voor cultuurparticipatie voor 50+. Onder andere Vier het leven, een vrijwilligersnetwerk dat voor vervoer en gezelschap zorgt en het ‘Artistiek Huis’, een platform voor kunstenaars 50+ met expo's  in woonzorgcentra, ziekenhuizen, natuurdomeinen en kantoorgebouwen. 
• Arcadië, GC De Linde, Haren. Een regionaal co-creatieproject tussen cultuur (artistiek geleid door Dolores Bouckaert) en zorg van de partners De Ark (Brussel), Ons Tehuis Brabant (Kampenhout), De Klink (Diegem) en GC De Linde Brussel.